1. Układ urbanistyczny Starego Miasta, wpisany do rejestru zabytków pod nr 81, dn. 16.07.1959 r. Układ regularny z kwadratowym rynkiem i prostokątną siecią ulic z końca XIII wieku.

2. Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół pod wezwaniem Św. Krzyża, wpisany do rejestru zabytków pod nr 430, dn. 04.01.1972 r. Jeden z cenniejszych przykładów monumentalnej gotyckiej budowli sakralnej na Pomorzu. Budowany od II połowy XIII wieku do końca XIV w. z fundacji księcia pomorskiego Sambora. Wieża i dachy zostały częściowo zniszczone przez pożary w latach 1433, 1577 oraz w czasie II wojny światowej. Kościół został odbudowany w 1597 r. a gruntownie remontowany w latach 1839-1841 i 1946-1953. Najstarszą częścią budowli jest dolna partia wieży z 1275 r. Prezbiterium, nawa główna i boczne, zakrystia i kruchta od strony południowej pochodzi z końca XIII w. Kaplice boczne z ok. połowy XIV w., bogate gwieździste sklepienia prezbiterium, nawy, zakrystii i części kaplic pochodzą z II połowy XVI w. Po remoncie w 1597 r. wieżę zakończono drewnianą nadbudową. W połowie XIX w. górne partie murów kościoła i szczyty przemurowano obniżając o ok. 5 m. Po pożarze z 1982 roku wieża została zwieńczona murowaną nadbudówką.

3.Kościół pod wezwaniem Św. Stanisława Kostki 

Kościół pod wezwaniem Św. Stanisława Kostki przy Placu Św. Grzegorza, wpisany do rejestru zabytków pod nr 431, dn. 04.01.1972 r. Ufundowany w 1289 r. przez księcia pomorskiego Mestwina, który sprowadził do miasta zakon dominikanów. Kościół budowano do końca XIV w. Prezbiterium stanowiące najstarszą część budowli ukończono po 1308 r. w połowie XIV w. Sklepienia nawy i prezbiterium w połowie XVI w. Kościół jest budowlą gotycką, jednonawową, pięcioprzęsłową na planie nieregularnego prostokąta z niższym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium i zakrystią od północy. Nad kruchtą wejściową od zachodu wznosi się smukła ośmioboczna wieża z sygnaturką, przykrytą w XIX wieku namiotowym hełmem. Korpus główny i prezbiterium posiadają odrębne dwuspadowe dachy kryte dachówką holenderską. Mury budowli zachowały jednolity układ, w dolnych partiach prezbiterium i zakrystii fragmenty wątku wendyjskiego.

4. Budynek klasztorny zakonu żebraczego Dominikanów

Budynek klasztorny zakonu żebraczego Dominikanów, wpisany do rejestru zabytków pod nr 432, dn. 04.01.1972 r. Wraz z kościołem pod wezwaniem św. Stanisława Kostki stanowi część zespołu klasztornego. Obiekt wzniesiony w I poł. XIV w był wielokrotnie przebudowany od XVII do XIX w. Zachowana część gotyckich piwnic oraz ścian do poziomu I kondygnacji. Po kasacji klasztoru w 1818 r. obiekt został przekazany na cele szkolne. W czasie gruntownego remontu przeprowadzonego w latach 1967-1971 dach przepruto dwoma rzędami lukarn od strony zachodniej i wschodniej w związku z adaptacją poddasza na sale szkolne. Obecnie stanowi siedzibę Szkoły Muzycznej.

 5. Zespół obwarowań miejskich-fragmenty murów i baszty przy ul.Podmurnej

Zespół obwarowań miejskich Starego Miasta, wpisany do rejestru zabytków pod nr 565, dn. 04.01.1972 r. Wzniesiony przez Krzyżaków po zniszczeniu miasta w 1308 r. W XIV w. otoczono Tczew pierścieniem fortyfikacji murowanych z 12 basztami i 3 bramami. Pozostałe do dziś fragmenty murów zlokalizowane przy południowej pierzei ul. Wodnej u zbiegu z ul. Chopina, północnej pierzei ul. Wąskiej, przy ul. Łaziennej i Podmurnej. Fragmenty murów i baszty zlokalizowane wzdłuż zachodniej pierzei ul. Podmurnej mają wysokość ok. 5 m i grubość muru ok. 1 m, układ cegieł gotycki i nieregularny. W najwyższej partii muru zachował się ślad średniowiecznego ganku osłoniętego niegdyś blankami. Relikty średniowiecznych obwarowań miejskich Tczewa posiadają charakterystyczne cechy budownictwa obronnego z początku XIV w. o dużej wartości historycznej i zabytkowej.

6. Wiatrak holenderski

Wiatrak holenderski, wpisany do rejestru zabytków pod nr 41N, dn. 18.01.1960 r. Pochodzi z początku XIX w. założony na rzucie ośmioboku, podpiwniczony, na ceglanej podmurówce, drewniany o konstrukcji szkieletowej pokrytej od zewnątrz deskami. Stropy drewniane, schody wewnętrzne drewniane, drabiniaste. Bryła trzykondygnacyjna stanowi ruchomą „czapę” z osadzonymi na wale drewnianymi skrzydłami i wydłużoną w przeciwnym kierunku - przeciwwagą. We wnętrzu oprócz głowicy z pozostałościami mechanizmów nie zachowały się inne elementy mechanizmu dawnego młyna.

7. Budynek dawnego browaru

Budynek dawnego browaru, wpisany do rejestru zabytków pod nr 970, dn. 26.08.1986 r. - zlokalizowany we wschodniej pierzei ul. Zamkowej, pochodzi z 1890 r., założony na planie prostokąta, dwutraktowy z zachowanym pierwotnym układem wnętrz, zbudowany z cegły licówki żółtej na fundamentach ceglanych. W szczycie północnym tondo z inicjałami J. A. i datą 1890. Budynek browaru jest jednym z nielicznych zachowanych na terenie województwa obiektów przemysłowych. Obecnie po pożarze znajduje się w ruinie.

8. Dom przy ul. Mickiewicza 17

Dom przy ul. Mickiewicza 17, wpisany do rejestru zabytków pod nr 434, dn.04.01.1972 r.    Jeden z ciekawych przykładów zabudowy mieszkalnej miasta z pocz. XIX. Założony na planie wydłużonego prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem dwuspadowym, z mieszkalnym poddaszem. Wczesnoklasycystyczny wystrój zewnętrzny: trójkątny szczyt frontowy od południa obwiedziony gzymsem, zwieńczony prostokątnym przyczółkiem zdobionym dekoracyjną muszlą ze spływami wolutowymi, flankowany na narożach dwoma kamiennymi wazonami na cokołach, międzykondygnacyjny fryz opaskowy, drewniany profilowany gzyms, opaski okienne i boniowanie w elewacji zachodniej. Częściowo przebudowany na początku XX wieku. 

9. Cmentarz jeńców austro – węgierskich

Cmentarz jeńców austro – węgierskich, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1112, dn. 18.10.1994 r. Usytuowany za przejazdem kolejowym przy ul. Jagiellońskiej.  Na cmentarzu znajduje się wykonany w roku 1888 r.  obelisk z piaskowca o formach klasycystycznych, okolony 3 granitowymi stopniami i medalionie, w którym w 1997 r. (po kradzieży poprzedniego) umieszczono wykonanego z brązu dwugłowego orła, a pod nim na płaszczyźnie pomnika wyryto dewizę Habsburgów: „viribus unitis”, a poniżej napis „Pamięci żołnierzy austriackich zmarłych w Prusach w czasie wojny w 1866 r.”.

10. Dom przy ul. Wojska Polskiego 15

Dom przy ul. Wojska Polskiego 15, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1126, dn. 04.07.1995 r. Zbudowany w końcu XVIII w. na zrębach starszego, w którym według tradycji mieścił się zajazd. Wzniesiony z drewna na ceglanej podmurówce, podpiwniczony w części południowej, w piwnicy sklepienia kolebkowe. Parterowy z mieszkalnym poddaszem w wysokim mansardowym dachu, krytym dachówką esówką. Elewacje frontowa i boczna szalowane pionowo, tylna przysłonięta późniejszą przybudówką. W partii szczytu wschodniego zachowany fragment drewnianej woluty z rozetką. Mimo zniekształcenia bryły przez dobudówkę, budynek stanowi ciekawy i unikatowy przykład budownictwa podmiejskiego z końca XVIII w.

11. Kamienica przy ul. Wojska Polskiego 27

Kamienica przy ul. Wojska Polskiego 27, wpisana do rejestru zabytków pod nr 1127, dn. 04.07.1995 r. Prezentuje typ kamienicy czynszowej, posadowionej w ciągu zabudowy pn. pierzei ulicy. Wzniesiona w 1912 r. murowana z cegły o tynkowanych elewacjach. Kamienica wyróżnia się na tle innych realizacji z tego czasu monumentalną bryłą urozmaiconą kompozycją fasady, bogatą dekoracją detalu architektonicznego oraz zachowaniem wystroju wnętrza.

12. Willa przy ul. Westerplatte 10

Willa przy ul. Westerplatte 10, wpisana do rejestru zabytków pod nr 1132, dn. 11.07.1995 r.) Zbudowana w 1911 r. w stylu eklektycznym, z wystrojem neobarokowym i secesyjnym. Wolnostojąca, założona na nieregularnym planie którego podstawę stanowi kwadrat rozbudowany o półkoliste i prostokątne ryzality, werandę oraz ganek poprzedzony schodami. Bryła budynku niejednorodna, w zasadzie dwukondygnacyjna na wysokich piwnicach, wzbogacona o zróżnicowane wysokością ryzality z odmiennie ukształtowanymi szczytami, przykryta dachem stanowiącym połączenie dachu płaskiego, dwuspadowego i mansardowego. Obiekt wzniesiony dla zamożnego kupca zbożowego zdecydowanie wyróżnia się spośród realizacji powstałych w tym czasie, malowniczością bryły oraz różnorodnością zachowanego detalu i jest przykładem budownictwa stanowiącego wizytówkę ówczesnej elity finansowej miasta.

13. Zespół dawnej Fabryki Wyrobów Metalowych

Zespół dawnej Fabryki Wyrobów Metalowych, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1176, dn. 28.08.1997 r. Obiekt wzniesiono w 1883 r. na miejsce rozebranego na potrzeby budowanego na Wiśle mostu Szańca Środkowego. Zespół składa się z budynku biurowo-produkcyjnego, produkcyjnego, kotłowni, magazynu i pralni, murowanych z cegły o licowanych elewacjach. Dawny budynek produkcyjny usytuowany wzdłuż ul. 30-Stycznia składa się z części starszej, przykrytej dachem o rzadko spotykanej konstrukcji „skorupkowej” wspartej środkiem na żeliwnych kolumnach oraz części północnej dobudowanej w latach 1921-22. Zespół zabudowań dawnej fabryki stanowi przykład ukształtowania przestrzenno - architektonicznego budownictwa przemysłowego końca XIX i 1 ćw. XXw. Obecnie znajduje się w nim siedziba Muzeum Wisły i Fabryka Sztuk

14. Most Tczewski

Trzy środkowe przęsła (4, 5, 6), wraz z filarami (3, 4, 5) mostu drogowego zostały wpisane do rejestru zabytków pod nr 1210, dn. 21.03.2000 r. Stanowią pozostałość dawnego, pierwszego stalowego mostu na Wiśle, zbudowanego w latach 1851-1857. Prezentują najnowocześniejsze wówczas rozwiązanie techniczne projektu Karla Lenze tj. kratownice wielokrotne o pasach równoległych z pionowymi tężnikami i siatką płaskowników. 7 października 2016 roku cała konstrukcja mostu została wpisana do rejestru zabytków. Więcej informacji o Moście Tczewskim znajdziesz w dziale Architektura

15. Dom przy ul. Wyszyńskiego 8

Dom przy ul. Wyszyńskiego 8 wraz z działką nr 344, wpisany do rejestru pod nr 1848 dnia 19.03.2009. W piwnicach budynku zachowane są gotyckie mury z XIV w. – fundamenty z kamienia polnego o średnicy 20 – 80 cm, lico ścian z cegły o wymiarach 29x15x10 cm i 30x10x15 cm, na zaprawie wapiennej. Odcinek południowy, dłuższy, jest prawdopodobnie kontynuacją miejskiego muru obronnego, biegnącego dalej w kierunku wschodnim, poza obręb budynku i działki. Fragment zachodni jest albo pozostałością Wieży Kleszej, albo szyi bramnej poprzedzającej Bramę Młyńską. Kolejny odcinek gotyckich umocnień położony jest na zewnątrz obiektu, przy jego północno -  wschodnim narożniku. Jego fundament jest niewidoczny, a lico częściowo zniszczone wskutek postawienia w tym miejscu bocznego skrzydła. Stanowi on prawdopodobnie również fragment Wieży Kleszej. Pozostałością najstarszego domu z IV ćw. XVIII w. są zachowane mury obwodowe budynku na poziomie piwnicy i część jej ścian wewnętrznych. Fundamenty zewnętrzne wykonane są z kamienia polnego na zaprawie wapiennej, lico muru z cegły rozbiórkowej.

16. Budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta

Budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Aleksandra Skulteta, wpisany do rejestru pod numerem 1865 z dnia 30.08.2010 roku. Powstały w 1847 r. gmach Sądu Grodzkiego zbudowany z surowej cegły, utrzymany w stylu klasycystycznym. Pierwotnie budynek miał układ centralny. Na parterze znajdowały się mieszkanie służbowe woźnego, pokój notariusza i komornika. Na pierwszym piętrze znajdowały się dwie sale rozpraw, pokój sędziego i kancelaria. W 1878 roku dobudowano areszt i więzienie. Na przełomie lat 70 i 80 XX wieku budynek zaadaptowano na potrzeby Miejskiej Bibliotek Publicznej im. Aleksandra Skulteta.

17. Parowozownia "Okrąglak"

W latach 1870-1874 powstały na stacjach węzłowych, w tym w Tczewie, związane z funkcjonowaniem Kolei Wschodniej charakterystyczne wieloboczne parowozownie zwane „okrąglakami". Parowozownie należące do Królewsko-Pruskiej Kolei Wschodniej wzniesiono według wspólnego schematu projektu inżyniera Jana Wilhelma Schwedlera (1823-1894). Najlepiej zachowała się parowozownia w Pile stąd uważana jest za budowlę modelową dla pozostałych istniejących szesnastobocznych parowozowni: w Tczewie, w Bydgoszczy i w Czerniachowsku (koło Kaliningradu). Do grupy parowozowni Królewsko-Pruskiej Kolei Wschodniej należą też dwie parowozownie w Berlinie (Pankow-Heinersdorf i Rummelsburg) wzniesione według analogicznego projektu jednak większe, dwudziestoczteroboczne. Parowozownie „okrąglaki" miały charakter postojowy. Wyposażone były w centralnie umieszczoną obrotnicę, która pozwalała na przemieszczanie lokomotyw o długości do 11 m. Mogła posiadać do trzech bram wjazdowych, co pozwalało na jednoczesne stacjonowanie przynajmniej 13 i obrządzanie 1-3 parowozów. Nad każdym ze stanowisk postojowych wbudowany był wywietrznik (w formie komina) pozwalający na wyprowadzenie na zewnątrz pary i dymu z komina czynnego parowozu. Architekturę budynku zaprojektowano z użyciem form historyzujących. Budynek wzniesiono z jasnożółtej cegły użytej też do budowy dworca i mostu przez Wisłę w Tczewie, a produkowanej w pobliskim Gniewie. Do budynku parowozowni w Tczewie przylega, poprzez parterowy łącznik, czterokondygnacyjny budynek mieszczący pierwotnie funkcje administracyjne i noclegowni dla załóg pociągów (obecnie budynek mieszkalny). Na mapie z 1918 r. na terenie kolejowego węzła tczewskiego widoczne są dwie okrągłe parowozownie. Forma drugiej nie jest znana. Ich znaczenie zmalało z chwilą wprowadzenia długich parowozów, dla których w latach 80-tych XIX w. wzniesiono lokomotywownię wachlarzową. Istniejąca parowozownia pełniła swoją funkcję do połowy XX w. Obecnie wykorzystywana jest jako magazyn. Walkę o zachowanie i remont, a także zmianę przeznaczenia tych budowli prowadzi organizacja o nazwie „Komitet 6-ciu Okrąglaków Kolei Wschodniej". Budynek parowozowni użytkowany jako magazyn, podlegał bieżącym naprawom. W 2010 r. w budynku przeprowadzony został remont pokrycia dachowego w kopule, nawie okalającej i wywietrzniku.

18. Zamek

W latach 1252-1253 książę Sambor II rozpoczął budowę zamku. Po zdobyciu Tczewa w 1308 roku przez Krzyżaków, został on spalony, a bracia zakonni rozpoczęli budowę swojej warowni. Tczew w latach 1320-21 był siedzibą komturstwa, następnie wójtostwa. Inwentarze tego ostatniego z lat 1376 – 1422 informują o przechowywanych na zamku dobrach. Prawdopodobnie budowla uległa częściowej katastrofie budowlanej, ponieważ badania archeologiczne odkryły popękane mury i fragment potężnej przypory, która miała chronić zamkowy mur przed zawaleniem. W 1565 roku odnotowano, że spustoszone mury zamkowe leżą w obrębie murów miejskich zajmując "plac niemały". W połowie XVIII wieku informowano, ze poniżej klasztoru dominikanów w kącie miasta zachowała się ściana budynku z wysoka wieżą, która stoi w rogu oraz połowa muru kościoła zamkowego z siedmioma półkulami okiennymi. W pierwszej połowie XIX wieku odnotowano, że północny mur dawnego zamku miał około 59 m długości około 1,9-2,1 metra wysokości i blisko 1 metr szerokości. W 2009 roku w trakcie prac budowlanych na terenie przy ul. Zamkowej natrafiono na pozostałości muru zamkowego. Dzięki reakcji Krzysztofa Jacha sprawą zainteresowali się lokalni historycy, a relikt zamku został wpisany do rejestru zabytków. Niestety właściciel terenu otrzymał zgodę na kontynuowanie prac budowlanych przy ruinach, które zostały zasypane, a nad nimi powstanie parking.

 19. Park Miejski 

Park znajduje się w centrum miasta, w parowie pomiędzy ul. Kołłątaja i Sienkiewicza. Powstał z inicjatywy Towarzystwa Upiększania Miasta, na którego czele stał Willy Muscate, właściciel fabryki maszyn rolniczych i parowych. Władze miejskie były przeciwne tej inwestycji i nie wsparły jej finansowo. Dzięki zaangażowaniu członków Towarzystwa udało się stworzyć starszą, dolną część parku, powstałą w 1898 roku. W momencie wyczerpania się funduszy pomysłodawcy zwrócili się o wsparcie do cesarza Wilhelma II. W 1901 roku nazwali za zgodą włądcy park jego imieniem, ale nie otrzymali żadnego wsparcia. Inwestycję uratował H. Scheffler, który przeznaczył na ten cel znaczną kwotę. Dzięki temu utworzono ok. 1910 roku górną część zwaną na cześć fundatora laskiem Schefflera. W parku zasadzono około 2 tys. drzew i krzewów, w tym wiele gatunków egzotycznych ze szkółki stworzonej przez W. Muscatego.

20. Dom przy ul. Bałdowskiej 4 

Dom wraz z działką nr 26 przy ul. Bałdowskiej 4 wpisany do rejestru zabytków pod nr 1878, 10ec. z dnia 27.07.2011 r. Budynek usytuowany jest przy ul. Bałdowskiej – historycznym trakcie prowadzącym w kierunku Gniewa, włączonym do miasta i zabudowywanym od początku XX wieku. Budynek wzniesiono w latach 1901-1902 dla nauczyciela Hansa Richtera. Autorem projektu i wykonawcą był Franz Wodtke, mistrz murarski, właściciel największego w mieście przedsiębiorstwa budowlanego, wykonującego większość prac powstających do lat 30-tych XX wieku osiedlach i ulicach. Pochodzący z początku XX wieku dom przy ul. Bałdowskiej 4 stanowi przykład położonego na przedmieściu, wielorodzinnego budynku mieszkalnego o cechach architektury eklektycznej. Wyróżnia się walorami zabytkowymi: dobrze zachowaną bryłą, wraz z wystrojem elewacji, w tym także dekoracyjną snycerką, pierwotnym układem wnętrz, niemal nie zmienioną stolarką i ślusarką drzwiową i okienną. W znacznym stopniu przetrwało również jego wyposażenie: schody, posadzki, dwa piece, elementy wystroju kuchni. Zachował się ponadto układ przestrzenny parceli.

Więcej informacji o zabytkowych obiektach nie wpisanych do rejestru znajduje się w dziale Architektura.