W średniowieczu piwo było napojem codziennym, spożywanym również przez najmłodszych. Było trunkiem o dużo niższej niż obecnie zawartości alkoholu i bardzo odżywczym, zyskało nawet miano „płynnego chleba". Alkohol w piwie gwarantował jego małą podatność na przenoszenie drobnoustrojów chorobotwórczych, czego nie można powiedzieć o ówczesnej wodzie. Warzeniem piwa zajmowali się mieszkańcy jak i zakonnicy z klasztoru dominikańskiego. Od XIV wieku głównym jego producentem był odrębny cech piwowarski. W czasach krzyżackich na polecenie wielkiego mistrza Konrada von Ehrlichshausena zakonni bracia dokonali oceny piwa warzonego w pomorskich miastach. Tczewskie piwo zostało określone jako „pełnia radości” w odróżnieniu od gdańskiego (strzeż się), malborskiego (cielęce szczyny), gniewskiego (nędza) czy starogardzkiego (dzban popłuczyn).

W czasach pierwszej Rzeczpospolitej Tczew był największym po Gdańsku ośrodkiem piwowarstwa na Pomorzu. W mieście działał cech browarników, a ich piwa można było spotkać w wielu karczmach w pobliżu miasta. Dużo miejsca piwowarstwu poświecono w zbiorze praw lokalnych „Wilkierzu Królewskiego Miasta Tczewa” z roku 1582, poszerzonego w 1599 r. Kilkanaście artykułów traktuje o warzeniu piwa, piwowarach i ich pomocnikach oraz słodowniach. Precyzyjnie określał kto może warzyć piwo, kiedy i gdzie je sprzedawać, a także wiele innych szczegółów dotyczących złotego trunku.

Browar przemysłowy

Historię Browaru Tczewskiego opisał dokładnie Dawid Fandrejewski z Fabryki Sztuk, w broszurze wydanej przy okazji wystawy o „Browarnictwo w Tczewie”. Warzenie piwa na skale przemysłową zapoczątkował w naszym mieście Johann Allert, który w latach 60. XIX w. zakupił teren przy ul. Zamkowej pod budowę słodowni i niewielkiej rozlewni. W 1867 dodatkowo wybudowano tam warzelnię i leżakownie. Zdolność produkcyjna browaru Allerta wynosiła ok. 2 000 hektolitrów rocznie. W 1890 r., browar został rozbudowany o stajnię oraz zajezdnię dla wozów konnych, niezbędnych do dystrybucji piwa. W marcu tego samego roku wzniesiona została również dobudówka, przylegająca do słodowni. W nowym pomieszczeniu śrutowany był słód niezbędny do produkcji piwa. Latem 1893 roku, na placu przylegającym do browaru, wybudowana została maszynownia i kotłownia, wyposażona w kocioł parowy. Z końcem XIX wieku przy ul. Zamkowej 1 wzniesiona została zakładowa remiza Shuppen. Po 1900 roku zabudowę Browaru Tczewskiego wzbogacono o myjnię butelek, warsztat rzemieślnika oraz budynek administracyjny. Ponieważ popyt na tczewskie piwo stale wzrastał, powołana została do życia powiększona spółka o nazwie Dirschauer Brauerei und Mazfabrik Geselltschaft mit beschrankter Haftu. Nowym właścicielem był Hermann Hein, właściciel Fabryki Likierów, Octu i Musztardy, mieszczącej się przy dzisiejszej ul. Chopina. W 1902 r. do budynku, gdzie mieściły się warzelnia i leżakownia, zostało dobudowane nowe pomieszczenie, w którym zainstalowano kocioł parowy z prądnicą, zapewniającą elektryczność, oraz maszynę chłodniczą, natomiast w lutym 1903 roku postawiony zostaje spichlerz, w którym przechowywane było zboże. Kolejną większa inwestycją było dobudowanie w 1905 roku budynku z dużymi piwnicami fermentacyjnymi, które miały pełnić również funkcję leżakowni oraz chłodni. W tym czasie zdecydowano się również na otwarcie zautomatyzowanej linii produkcji piwa butelkowego, co przyczyniło się do wzrostu sprzedaży browaru do 10 000 hektolitrów rocznie. Po 1912 roku przebudowane zostały budynki, gdzie składowane były beczki i butelki z piwem, a w warzelni wymieniony został kocioł na większy o pojemności 8 900 litrów. Modernizację przeszła również słodownia, którą wyposażono w maszynę do śrutowania słodu. Dynamiczny rozwój browaru zastopowała I wojna światowa. Po powrocie Tczewa do Polski browar zmienił nazwę na Browar Tczewski T.z.o.p. i został wykupiony przez spółkę Browaru Kuntersztyn. Ofertę produkcyjne rozszerzono o napoje bezalkoholowe, tj. wodę sodową, lemoniadę i oranżadę. Od 5 listopada 1934 roku dyrektorem był Teodor Szołtysik. W 1935 roku Browar Tczewski zatrudniał 15 pracowników, niestety przed wybuchem wojny zaprzestał produkcji. Ówczesna prasa szeroko rozpisywała się o praktykach Browaru Kuntersztyn, który wykupił i zlikwidował swoich konkurentów. Sprawa dotyczyła nie tylko browaru w Tczewie, ale również Wejherowie, Toruniu i Kartuzach. Do 1939 roku rozebrana została część budynków, a sprzęt trafił do Grudziądza. Do dnia dzisiejszego pozostały po browarze tylko budynki przy ul. Zamkowej o numerach 2/3 oraz 5/6.

Wolny Browar Tczewski

W 2013 roku grupa pasjonatów historii Tczewa i piwowarstwa założyła Wolny Browar Tczewski. Odwołując się do tradycji zapisanej w wilkierzu, który dawał prawo do warzenia piwa każdemu obywatelowi miasta posiadającemu własny dom, rozpoczęli warzenie piw domowych. Promowali również tradycje lokalnego piwowarstwa poprzez organizacje warsztatów dla piwowarów domowych i corocznego święta piwa „Październik na Fest” organizowanego pod koniec października. Po pięciu latach tej działalności postanowili na dobre wskrzesić tczewskie piwowarstwo i planują powołanie browaru kontraktowego. Już za miesiąc pierwsze tczewskie piwo pojawi się w lokalnych sklepach i pubach, co niewątpliwie ucieszy nie tylko smakoszy piw rzemieślniczych, ale doda splendoru naszemu miastu