Narody i religie

Judaizm

Pierwszy żydowski dom modlitwy połączony ze szkołą i cmentarzem powstał około 1786 w pobliżu dzisiejszego stadionu przy ul. Bałdowskiej. W roku 1835 wzniesiono nową synagogę przy ulicy Podgórnej.

We wnętrzu znajdowała się niewielka sala modlitewna przeznaczona tylko dla mężczyzn z aron ha-kodesz przy ścianie wschodniej i bimą pośrodku pomieszczenia. Od 1849 gmina żydowska w Tczewie miała swojego rabina. Po Pierwszej Wojnie Światowej rabini zostali zastąpieni przez kantorów. W latach dwudziestych sytuację wyznawców judaizmu skomplikowało podporządkowanie gminy tczewskiej gminie starogardzkiej, ponieważ np. rytualny ubój dokonywany był wyłącznie w rzeźni w Starogardzie Gdańskim. Ostatnim tczewskim kantorem był Szlamowicz. Po wkroczeniu do Tczewa nazistów synagoga została przez nich spalona.

Jedynym znanym z nazwiska rabinem tczewskim był dr Jakub Caro (Ezekiel Caro), urodzony 26 listopada 1844 roku w Pniewach, syn pisarza - kantora i egzegety Józefa Hayyim Caro, rabina Włocławskiego. Ukończył gimnazjum w Bydgoszczy, teologię żydowską na uniwersytecie we Wrocławiu. Otrzymał doktorat z filozofii na uniwersytecie w Heidelbergu.  Był kantorem w Łodzi, Gniewie a w latach 1870-79 rabinem w Tczewie. Następnie w latach 1879-82 pełnił funkcję rabina w Erfurcie, 1881-91 w Pilźnie i od 1891 we Lwowie. Jakub Caro był również historykiem, napisał m.in.:"Ausgewählte Gelegenheitsreden" (Gdańsk, 1874);  "Ein Viertel Jahrhundert Städtischer Verwaltung" (Tczew, 1880); "Geschichte der Juden in Lemberg bis zur Theilung Polens" (Kraków, 1894); oraz wiele kazań i esei naukowych opublikowanych  w "Litteraturblatt”

fb2