Błotnik, Przegalina, Świbno
-
- Najemca
- Reakcje:
- Posty: 212
- Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 1 raz
- Kontakt:
Błotnik, Przegalina, Świbno
Na początek, "początek" Martwej Wisły - tak wygląda obecnie starorzecze dawnej, oryginalne Wisły. Widok z brzegu na północ - zanim przekop Wisły stał się rzeczywistością, to właśnie tędy płynęły wody naszej największej rzeki, kierując się dalej na północny-zachód w stronę Gdańska. Obecnie w tym miejscu znajduje się (tzn. znajdowała się, bo w tym roku wiosną i latem przejeżdżając tamtędy, wymontowywano ostatnie metalowe pale, na których stał zbudowany po wojnie pomost, gdzie cumowały barki z popiołami z Elektrociepłowni Wybrzeże (fragment pomostu widoczne z lewej strony zdjęcia) - i tutaj pewna rozbieżność - spotkałem się z dwiema informacjami nt. tego jak wykorzystywano, a raczej co robiono z tymi popiołami:
1. były tłoczone rurociągiem do przekopu Wisły i tam porywał je główny nurt, który transportował do Zatoki Gdańskiej,
2. zostały wykorzystane na zasypanie starorzecza, którego przebieg możemy dość dobrze zobaczyć korzystając ze zdjęć satelitarnych dostępnych w sieci.
Rozkopany nasyp ziemny - widoczne popioły:
Widok na międzywale - w oddali rysują się lasy porastające wydmy po stronie Świbna i Mikoszewa oraz końcowy przebieg Przekopu Wisly:
Droga prowadząca do Przegaliny - biegnie po koronie starego wału - po lewej stronie widok na Martwą Wisłę, po prawej widoczny jest fragment pola i nowy wał, zbudowany z ziemi wydobytej podczas tworzenia nowego koryta rzeki - przekopu (i Martw Wisła i wał są widoczne z tego miejsca, ale nie na poniższym zdjęciu):
Most nad śluzą w Przegalinie - do niedawna znajdował się tam drewniany most, któremu co jakiś czas przybywało kolejnych ograniczeń - chyba jego stan był tak katastrofalny, że groził zawaleniem, a deski pod jadącymi pojazdami zachowywały się jak klawisze pianina) - widok w kierunku Świbna:
Kanał żeglowny prowadzący od Przekopu Wisły do Martwej Wisły - ze względu na to iż przekop prowadzi w praktycznie linii prostej (w rzeczywistości lekkim łukiem) ku zatoce, w samym ujściu Wisły gromadzi się materiał, który transportuje rzeka. W związku z tym, bezpośrednie ujście jest praktycznie nieżeglowne ze względu na liczne osady i pojawiające się łachy, a jego utrzymanie w stanie żeglownym byłoby bardzo kosztowne i całkowicie nieekonomiczne, dlatego ewentualny transport (który dziś praktycznie nie istnieje) korzysta albo z śluzy Przegalina, albo Gdańska Głowa. Jeszcze jako ciekawostka - tu tutaj, po prawej stronie na poniższym zdjęciu, w zeszłym roku cumowały lodołamacze w oczekiwaniu na kruszenie ewentualnych zatorów lodowych - niebawem wrzucę jakieś zdjęcia:
Widok obecnej śluzy z wejściem na Martwą Wisłę - na prawo w tle, widoczny kanał biegnący od starej śluzy, obecnie nieczynnej - jest zasypana wałem ziemnym od strony portu, tj. Przekopu Wisły:
Za tą bramą znajdowały się kiedyś tereny portowo-stoczniowe (przypuszczalnie najpierw powstał tam port, gdyż został on zbudowany wraz z przekopem, jako port dla lodołamaczy oczekujących zimą na likwidację zatorów lodowych):
Napis na tablicy:
Odwracając się w stronę północy i zostawiając port za swoimi plecami, można zauważyć pozostałości torów Żuławskiej Kolei Dojazdowej, które prowadziły do przeprawy promowej:
Poniższe zdjęcie zostało zrobione już z samego Świbna, z okolic obecnej przeprawy promowej Świbno - Mikoszewo, widać wyraźnie rząd domków posadowionych na szerokim wale, który został zbudowany z ziemi wydobytej podczas budowania przekopu:
Ujście:
Drugi brzeg - Mikoszewo - na drugim brzegu znajduje się pomnik poświęcony ofiarom ewakuacji obozu Stutthof w 1945 roku:
Port rybacki w Świbnie - można tam kupić świeże ryby prosto z kutra - w tle budynek (ze spadzistym dachem po prawej stronie) Brzegowej Stacji Ratownictwa w Świbnie:
edit:
zapomniałem dodać, nie są to zdjęcia aktualne - zrobiłem je 28 marca 2010 roku, także "coś" mogło się zmienić od tego czasu, choćby stara przystań na Martwej Wiśle, gdzie gmina Cedry Wielkie planuje budowę mariny; zmieniony ma zostać również most nad śluzą w Przegalinie na taki, który umożliwi korzystanie ze śluzy wyższym jednostkom.
-
- Najemca
- Reakcje:
- Posty: 212
- Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 1 raz
- Kontakt:
Re: Błotnik, Przegalina, Świbno
Stary dom żuławski, niestety już ząb czasu zrobił swoje i nie posiada choćby werandy od strony dawnego ogrodu - dom jest położony na uboczu, otoczony starymi i potężnymi drzewami, w pobliżu znajdują się budynki gospodarcze (jeden w stanie rozpadu), dawny ogród, oczko wodne - w czasach świetności musiał mieszkać tu ktoś zamożny:
Ten budynek znajduje się pomiędzy starą śluzą (a może to były tylko wrota przeciwpowodziowe? a obecnie są zasypane) a nową po stronie zachodniej, tj. Martwej Wisły:
Wjazd na mostek nad śluzą w Przegalinie - wyraźnie widoczne pozostałości torów kolejki wąskotorowej (wjazd od strony północnej, tj. Świbna):
Przycumowane lodołamacze w oczekiwaniu na akcję kruszenia lodu na Wiśle - miałem niezwykłe szczęście i pecha jednocześnie - tego dnia nie zabrałem aparatu cyfrowego, a jedynie analog, jednocześnie nie biorąc zapasowych rolek filmu - to pech; szczęściem zaś mogę określić spotkanie bazującego na lodołamaczach pracownika PBW (Przedsiębiorstwo Robót Wodnych, obecny armator widocznych na zdjęciach jednostek), który trochę powspominał o swojej pracy na lodołamaczach, pchaczach i barkach, których kiedyś na polskich rzekach nie brakowało, a przy okazji pokazał co nieco (na pierwszym planie Żbik):
Widok w kierunku śluzy z pokładu Foki:
Sterówka Foki:
I widok w stronę Wisły, również z Foki:
Tu raz jeszcze zabudowa Świbna na zachodnim wale - ciekawostka: wschodni wał (oba zbudowane z ziemi wydobytej podczas budowy przekopu Wisły) jest bardzo szeroki - korona ma szerokość 11m, ława 20m - zachodni jest jeszcze potężniejszy. Wały, ich rozstawienie oraz wysokość, zostały obliczone na wielką wodę (największa powódź jaka miała przed budową przekopu miejsce, to wiosenne roztopy w 1888 roku, kiedy pod wodą znalazła się spora część Gdańska; od czasu udostępnienia wodom Wisły 7,5km przekopu Żuławy nie były zagrożone bezpośrednio przez wody Wisły aż po dziś dzień!, zaś podczas wielkiej inwestycji, kiedy odcięto naturalne odpływy Wisły, by maksymalnie uprościć pochód mas lodowych podczas wiosennych i zimowych wezbrań, która miała miejsce w latach 1895-1915, zrobiono również przegląd wałów od Tczewa po stronie zachodniej, aż do przekopu gdzie zbudowano nowe obwałowania oraz od Cypla Mątowskiego aż do ujścia na wschodnim brzegu rzeki - i to wszystko ciągu 20 lat przy tamtejszym stanie techniki! - wyobrażacie sobie takie przedsięwzięcie dziś?):
Ujście Wisły:
Nieczynna w okresie jesienno-zimowym przeprawa promowa Świbno-Mikoszewo:
Ulica wzdłuż korony wału, po prawej stronie dawne domki rybackie - tą drogą dojedziemy do Przegaliny:
Gdzieś w połowie drogi między Świbnem i Przegaliną patrząc na południe - w oddali spłoszone żurawie:
-
- Najemca
- Reakcje:
- Posty: 212
- Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 1 raz
- Kontakt:
Re: Błotnik, Przegalina, Świbno
Wracając do Przegaliny - stoją już lodołamacze, które w razie zamarznięcia rzeki, powstania ryzyka zatorów lodowych lub niedrożności koryta na skutek niskich temperatur, mają wkroczyć do akcji. Zastanawia mnie tylko, czy przy tak niskim stanie wody, będą w stanie operować w sytuacji nagłej potrzeby.
Zdjęcia z 24 grudnia 2011:
Droga (przypuszczam, że) prowadząca po koronie starego wału przeciwpowodziowego (po lewej stronie Martwa Wisła, po prawej - Przekop Wisły, za kolejnym wałem) - jadąc tą drogą należy uważać na nierówności - drzewa są wiekowe, a korzenie spowodowały wiele wybrzuszeń w asfalcie:
Port zbudowany z myślą o lodołamaczach podczas wykonywania przekopu w XIXw. Później korzystało z niego PBW w Tczewie mające tu swój oddział - jeszcze w latach 90-tych stało tu kilka pordzewiałych jednostek, kiedyś też zimował tutaj prom samochodowy kursujący w sezonie pomiędzy Świbnem i Mikoszewem - tam w oddali, niewidoczna przez mgłę, Wisła:
Zdjęcie zrobione praktycznie z tego samego miejsca co powyższe - gdzieś w tym nasypie znajdowało się wejście do dawnej śluzy - obecnie nieczynnej:
Dawna śluza - na prawych wrotach widoczna tabliczka:
Słabo widoczne, ale środkiem mostu biegną tory kolejki wąskotorowej - jadąc do Świbna, można jeszcze trafić na fragment torów w jezdni (widoczne na zdjęciach, które wrzuciłem wcześniej). Do niedawna to właśnie tym mostem, widniejącym na poniższym zdjęciu, odbywał się ruch. Teraz droga jest poprowadzona po wale ziemnym, który odgradzał starą śluzę od Wisły (portu) - widoczna na innych zdjęciach tzw. "ścianka szczelna" została najprawdopodobniej wbita w tym roku - nie pamiętam by wcześniej w ten sposób był zabezpieczony ten wał:
Obecnie funkcjonująca śluza i most nad nią - od strony Martwej Wisły powstaje nowy most:
Śluza, widok z mostu - w oddali Martwa Wisła:
Lewa, południowa ściana śluzy i nad nią powstający przyczółek mostu:
Prawa, południowa część - wyraźnie widoczna, odsłonięta konstrukcja komory śluzy, która rozszerza się ku dołowi:
Edytowano: 29 gru 2011, o 00:36
Teraz pora na lodołamacze. Gdzieś w internecie znalazłem zdjęcia również 4 jednostek, które cumowały w Przegalinie zeszłej zimy, jednak sam trafiłem na wiosnę tego roku na tylko dwie jednostki - widoczne na wcześniejszych zdjęciach Żbik i Foka. Obecnie prócz wspomnianych są tam jeszcze Wydra i Lemur - są to większe jednostki, tzw. lodołamacze liniowe projektu L-400, zbudowane w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni (Wydrę zbudowano w 1969 roku). Zanurzenie konstrukcyjne jednostek tej serii to 1.40m, maksymalne 1.60m i zdolność do kruszenia lodu przy grubości 40cm w ruchu ciągłym. Trzy jednostki z tej serii należały do Przedsiębiorstwa Budownictwa Wodnego w Tczewie (wcześniej Okręgowego Zarządu Wodnego), nazywały się Tapir, Lemur i Ocelot. Tapir został zezłomowany w 2003 roku, pozostałe są nadal w eksploatacji (http://www.zegluga.wroclaw.pl/forum/vie ... ead_id=386).
W oddali lodołamacze zacumowane przed wejściem do śluzy w Przegalinie - cała czwórka + cztery barki przycumowane przed nimi - dawno nie widziałem tyle pływającego sprzętu na Wiśle w jednym miejscu, mimo iż stoi na cumie:
Na pierwszym planie Wydra, za nią Lemur:
Żbik i Foka:
Barki:
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 499
- Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
- Lokalizacja: Gdańsk
- Podziękował;: 382 razy
- Otrzymał podziękowań: 82 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Błotnik, Przegalina, Świbno
Zastanawiać może na przykład, dlaczego zbudowano obok siebie dwie śluzy.
W czasach kiedy powstawał Przekop, spław drewna posiadał wciąż duże znaczenie gospodarcze. W związku z tym powstał 1000 m kanał południowy, łagodnie skręcający zgodnie z kierunkiem nurtu rzeki. Kanał miał konstrukcję skarpową, jego szerokość u podstawy wynosiła 11 m i zwiększała się przy brzegach do 20m. Śluza o szerokości komory 11 m i długości 300 m przeznaczona była do spławu tratew, choć nie wyłącznie, gdyż wyposażona została również we wrota eksploatacyjne na dolnej główce, co umożliwiało także śluzowanie statków. Zastanawiać może również, dlaczego na nieczynnej śluzie północnej, do dziś znajdują się trzecie wrota (notabene wykonane przez stocznię Klawittera w Gdańsku). Pierwotnie posiadała je każda ze śłuz. Zainstalowane na górnych główkach śluz i sięgające korony wałów, chroniły przejścia kanałów przez wały przed wysokim poziomem wody oraz naporem lodu.
Poniższy cytat opisuje poziomy wody i rzędne budowli przyjęte dla śluzy żegługowej:
Jako najwyższy miarodajny poziom żeglugowy wody dla eksploatacji śluzy, przyjęta zostala rzędna +2,00 N.N., aby także przy najwyższych przewidywalnych stanach wody w okresie letnim, śluza mogła funkcjonować. Stosownie do tego, wysokości murów na główkach i w komorach śluzy określone zostały na +3,00 N.N., a górna krawędź wrót na +2,75 N.N. Górna główka właściwej śluzy żeglugowej poprzedzona została trzecią główką dla wrót ochronnych, sięgających wysokości wału o rzędnej +7,50 N.N, przez co wrota ochronne zamykają całkowicie aż do korony wału lukę, uwarunkowana przejściem kanału przez wał. Wrota te przeznaczone są do ochrony przed lodem i wysoką wodą; są one zamykane jesienią po zakończeniu żeglugi i otwierane z jej rozpoczęciem na wiosnę. Zgodnie ze swoim przeznaczeniem, sa one wykonane ze stali i zbudowanie nadzwyczajnie mocno, jako wrota wypornościowe o podwójnej ściance.
W ich dolnej części zwraca uwagę zastawka, która po otwarciu umożliwiała przepływ wodu do przestrzeni między wrotami ochronnymi a górnymi wrotami eksploatacyjnymi w celu odciążenia wrót ochronnych podczas ich otwierania. Nie powinna dziwić wykazana przez projektantów troska o niezawodność konstrukcji i uwarunkowane nim przeciwpowodziowe zabezpieczenie chronionych obszarów Żuław Gdańskich. Warto pamiętać, że przeprowadzone w latach 1891-1895 nakładem 20 mln marek regulacje ujścia Wisły, których fragmentem była budowa Przekopu i śluz w Przegalinie, kosztowały o ⅓ mniej niż straty spowodowane przez katastrofalną wiosenną powódź w 1888 roku, kiedy to woda sięgnęła cokołu gdańskiego Neptuna.
Dla porównania - aktualne parametry węzła wodnego Przegalina Południowa, z poświęconej mu strony RZGW Gdańsk:
Jakkolwiek rzędne określane względem poziomu morza wg zera amsterdamskiego N.N. (Normal Null) nie różnią się znacznie od tych wyrażanych względem poziomu morza wyznaczanego w Kronsztadzie (Kr), to dla ścisłości podać tu można stosowaną, wyrażoną w metrach, zależność określoną przez właściwe rozporządzenie:• niska woda żeglugowa
-0.58 m Kr (450 cm)
• wysoka woda żeglugowa
+1.12 m Kr (620 cm)
• stan ostrzegawczy
+1.42 m Kr (650 cm)
• stan alarmowy
+1.92 m Kr (700 cm)
HKron. = HAmst. + 0,08
Pozdrawiam
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 499
- Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
- Lokalizacja: Gdańsk
- Podziękował;: 382 razy
- Otrzymał podziękowań: 82 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Błotnik, Przegalina, Świbno
Poniżej pochodzące z tej strony zdjęcia składające się na unikalny fotoreportaż z otwarcia (dosłownie) Przekopu Wisły 31 marca 1895 roku.
Po przekopaniu rowu o szerokości około 1 metra w piaskowej przegrodzie, o godz. 15:45 wody Wisły wpłynęły nowym ujściem do Bałtyku. Po pół godzinie miało ono już 80 m szerokości a po 3 godzinach napływająca woda i kry lodu poszerzyły je do ponad 200 m. Po tygodniu ujście Przekopu Wisły miało już 400 m szerokości.
Zdjęcia wykonane zostały od strony Świbna. Pierwsze cztery z plaży w kierunku Przekopu. W głębi po prawej stronie brzeg w Mikoszewie. Na czwartym zdjęciu widoczny wiatrak w Mikoszewie. Dwa ostatnie zdjęcia wykonane zostały z wydmy w Świbnie w kierunku morza. Na ostatnim zdjęciu widoczne spływające kry.
Pozdrawiam
-
- Najemca
- Reakcje:
- Posty: 212
- Rejestracja: 4 maja 2011, o 19:05
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 1 raz
- Kontakt:
Re: Błotnik, Przegalina, Świbno
- Załączniki
-
- Lodołamacze - w tle śluza.
- przekop_3.jpg (111.46 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Lodołamacze - w tle śluza.
- przekop_3.jpg (111.46 KiB) Przejrzano 4500 razy
-
- Przekop Wisły patrząc w Kiezmarka (-u?).
- przekop_4.jpg (226.34 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Przekop Wisły patrząc w Kiezmarka (-u?).
- przekop_4.jpg (226.34 KiB) Przejrzano 4500 razy
-
- Rufa Żbika - w tle śluza.
- przekop_8.jpg (137.89 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Rufa Żbika - w tle śluza.
- przekop_8.jpg (137.89 KiB) Przejrzano 4500 razy
-
- Żbik.
- przekop_9.jpg (138.95 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Żbik.
- przekop_9.jpg (138.95 KiB) Przejrzano 4500 razy
-
- Na pierwszym planie Lemur.
- przekop_10.jpg (129.72 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Na pierwszym planie Lemur.
- przekop_10.jpg (129.72 KiB) Przejrzano 4500 razy
-
- Lemur, dalej Żbik i Foka.
- przekop_11.jpg (159.78 KiB) Przejrzano 4500 razy
- Lemur, dalej Żbik i Foka.
- przekop_11.jpg (159.78 KiB) Przejrzano 4500 razy