Kwidzyn - katedra i zamek

[zielu]

Gdzie leży Kwidzyn - każdy wie, a już niedługo będzie leżał jeszcze bliżej, gdy zostanie otwarty nowy most przez Wisłę. Miasto to było miejscem moich dwóch - niestety zbyt krótkich - pobytów. Poniżej kilkanaście ujęć dwóch najcenniejszych i najbardziej charakterystycznych zabytków Kwidzyna - katedry i zamku.

Katedra pw. św. Jana Ewangelisty - główna świątynia diecezji pomezańskiej i jednocześnie miejski kościół farny - powstawała od lat 20. XIV w. Jej zachodnia elewacja łączy się bezpośrednio z zamkiem kapitulnym. Blisko 60-metrowa wieża katedry pełniła nie tylko rolę dzwonnicy, ale też funkcje obserwacyjno-obronne jako główna wieża zamkowa. Wymiary świątyni: długość 86 m, szerokość 25 m, wysokość nawy głównej 21 m, a naw bocznych 14,5 m. Kościół w 1945 r. prawie uniknął zniszczeń (w przeciwieństwie do samego miasta, które krasnoarmiejcy zamienili w jeden wieki szpital), a w jego wnętrzu zachowało się sporo ciekawych precjozów.

katedra całość.JPG (248.91 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra całość.JPG (248.91 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra całość 2.jpg (237.79 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra całość 2.jpg (237.79 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra figury.jpg (234.47 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra figury.jpg (234.47 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra nawa 1.jpg (225.59 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra nawa 1.jpg (225.59 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra nawa 2.jpg (241.37 KiB) Przejrzano 2134 razy

katedra nawa 2.jpg (241.37 KiB) Przejrzano 2134 razy

[be-good]

Trzecia fotografia przedstawia medalion z Jerozolimą, napiszesz coś o kaplicy "po drugiej stronie" medalionu?
Super sprawa, choć naciągana z lekka, o "polskich koloniach" w Afryce...

salem.JPG (182.03 KiB) Przejrzano 2131 razy

salem.JPG (182.03 KiB) Przejrzano 2131 razy

Po drugie stronie jest kaplica opisana tu:
viewtopic.php?p=8842#p8842 przeze mnie.

[zielu]

Na południowej elewacji kościoła zachował się obraz mozaikowy datowany na 1380 r., przedstawiający męczeństwo św. Jana Ewangelisty w oleju i klęczącego fundatora bpa Jana I Mnicha. To jedna z zaledwie trzech zachowanych w Europie gotyckich mozaik wykonanych w stylu bizantyjskim! Jej twórcami byli prawdopodobnie mistrzowie z Wenecji.

Fot. forum Marienburg

Katedra - mozaika.jpg (97.44 KiB) Przejrzano 2131 razy

Fot. forum Marienburg

Katedra - mozaika.jpg (97.44 KiB) Przejrzano 2131 razy

Za czasów biskupa Hioba von Dobeneck (1502-1521) powstały, zachowane do dziś, malowidła ścienne w prezbiterium, przedstawiające poczet 17 biskupów pomezańskich i 3 wielkich mistrzów krzyżackich, pochowanych w katedrze – o czym poniżej.

katedra - freski 1.JPG (132.75 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra - freski 1.JPG (132.75 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra - freski 2.JPG (149.4 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra - freski 2.JPG (149.4 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra konfesjonał.jpg (260 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra konfesjonał.jpg (260 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra epitafium.jpg (247.65 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra epitafium.jpg (247.65 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra czacha.JPG (251.21 KiB) Przejrzano 2131 razy

katedra czacha.JPG (251.21 KiB) Przejrzano 2131 razy

[zielu]

W katedrze pochowano m.in. biskupów pomezańskich, wielkich mistrzów krzyżackich Wernera von Orseln (1330), Ludolfa Königa (1348) i Heinricha von Plauena, bł Dorotę z Mątowów (1394), jej spowiednika i wybitnego teologa Jana z Kwidzyna oraz Ottona Friedricha von Groeben, pierwszego pruskiego eksploratora Afryki. Odnowioną kryptę wielkich mistrzów udostępniono dla zwiedzających 31 lipca 2010 r.

katedra - krypta dobre.JPG (150.11 KiB) Przejrzano 2127 razy

katedra - krypta dobre.JPG (150.11 KiB) Przejrzano 2127 razy

Grób bł. Doroty jest wciąż poszukiwany, ale można obejrzeć celę, w której ponoć została zamurowana żywcem na własne życzenie.

katedra Dorota.JPG (144.58 KiB) Przejrzano 2127 razy

katedra Dorota.JPG (144.58 KiB) Przejrzano 2127 razy

Mój pierwszy pobyt w Kwidzynie był zupełnie przypadkowy, drugi z kolei ukierunkowany na obejrzenie świeżo otwartej krypty wielkich mistrzów. Niestety okazało się, że ekspozycja jest zamknięta (proboszcz gdzieś wyjechał i zapomniał otworzyć). Szkoda, ale gorzej mieli turyści z Łodzi, którzy fatygowali się przez pół kraju, aby obejrzeć kryptę.

W 2009 r. jeszcze podczas badań archeologicznych krypta wielkich mistrzów prezentowała się tak:

katedra krypta 1.JPG (127.54 KiB) Przejrzano 2127 razy

katedra krypta 1.JPG (127.54 KiB) Przejrzano 2127 razy

A rok później zza krat tak:

katedra krypta 2.jpg (221.11 KiB) Przejrzano 2127 razy

katedra krypta 2.jpg (221.11 KiB) Przejrzano 2127 razy

[zielu]

Trzecia fotografia przedstawia medalion z Jerozolimą, napiszesz coś o kaplicy "po drugiej stronie" medalionu?

Zapewne masz na myśli kaplicę grobową z 1705 r. Ottona Fryderyka von Groeben, z nagrobkiem przedstawiającym zmarłego i jego trzy kolejne małżonki (ok. 1710-1728) i z rodowymi portretami.

O tej ciekawej postaci więcej tutaj - http://pl.wikipedia.org/wiki/Otto_Fried ... er_Groeben" onclick="window.open(this.href);return false;

[be-good]

Przy grobowcu jest też taki wizerunek afrykańskiego wojownika:

[zielu]

Nie wstawiłem swoich fotek kaplicy, bo takowych nie mam i - szczerze mówiąc - nie pamiętam, dlaczego do niej nie wszedłem. Skleroza Czyżby była zamknięta?

[be-good]

Czyżby była zamknięta?

Wprowadził tam nas (Ewę i mnie) facet o świetnej znajomości niemieckiego i historii Kwidzyna - nie wiem kim jest, miał klucze, dorabia na oprowadzaniu sentymentalnych Niemców i "nawiedzonych" Polaków
Inna fotografia lewego skrzydła drzwi do grobowca - to lekko pompowane walki młodego Ottona z Saracenami:

[zielu]

W wątku o Prabutach napomknąłem, iż zanim biskupi pomezańscy przenieśli się na stałe do tamtejszego zamku, rezydowali w warowni w Kwidzynie. Ale nie w tej istniejącej do dzisiaj (to zamek kapituły), a w swoim "osobistym" zamku. Tylko pięć miast w państwie krzyżackim miało w swoich granicach dwa budynki stricte obronne - Dąbrówno (zamek prokuratorsko - wójtowski oraz zamek prokuratorski), Kętrzyn (zamek prokuratorski oraz warowny kościół św. Jerzego), Nidzica (zamek prokuratorski i dwór miejski - "Zameczek") oraz Starogard Gdański (krzyżacki dwór miejski i zamek joannitów). Do tego grona - jeśli kiedykolwiek potwierdzi się teoria, że Krzyżacy zbudowali nowy obiekt warowny (jak chcą niektórzy znawcy przedmiotu), a nie zaadaptowali na swoje cele zamku po Samborze - może dołączyć także Tczew (zamek książęcy w ruinie oraz zamek wójtowski).

Wracając do zamku biskupiego w Kwidzynie... W latach 1243 - 1250 murowany zamek z kamienia i cegły (choć użycie takich materiałów budowlanych w tak wczesnym okresie za bardzo mnie nie przekonuje) w południowej części lokowanego w połowie XIII w. miasta, na wzgórzu nad Liwą, zbudowali Krzyżacy. Już w 1250 r. staje się on siedzibą biskupa pomezańskiego. Warownia (z podzamczem) miała kształt nieregularnego prostokąta; posiadała dwa skrzydła i trzy wieże. Zamek od miasta oddzielał parów z płynącym strumieniem. Po Wielkiej Wojnie 1409 - 1411 biskup pomezański przeniósł się do Prabut, a kwidzyński zamek zaczął podupadać. Częściowo uszkodzono go podczas wojny trzynastoletniej, a dzieła zniszczenia dopełnił ostrzał polskich wojsk w marcu 1520 r. W latach 30. XVI w. jego cegły posłużyły do napraw zamku kapitulnego (o którym w kolejnych postach) i katedry. Stary zamek biskupi rozebrano ostatecznie w latach 1540 - 1558. Fundamenty zamku były badane przez archeologów jeszcze w okresie międzywojennym. Dzisiaj na jego miejscu znajduje się zabudowane wzgórze przy ulicy - nomen omen - Starozamkowej (patrz: mapka).

[zielu]

W 1285 r. ustanowiono krzyżacką kapitułę katedralną Pomezanii, w skład której weszło ośmiu kanoników oraz prepozyt, czyli przewodniczący kapituły. Jej tymczasową siedzibą był „stary” zamek biskupi, ale pod koniec XIII w. rozpoczęto budowę własnego zamku kapitulnego, po drugiej stronie miasta. Warownie wznoszono etapami jeszcze w II połowie XIV w. i od strony wschodniej połączono go z katedrą. Dwuczłonowy zamek (zamek wysoki oraz podzamcze) powstał jako czteroskrzydłowy, na planie nieregularnego kwadratu (49,6 x 48,7 m). W trzech narożach usytuowano wieże obronne, a funkcję czwartej – wieży ostatniej obrony, czyli bergfriedu – wyznaczono dzwonnicy katedry. Nadawanymi z niej sygnałami świetlnymi można było porozumiewać się z warowniami w Nowem i Gniewie.

Przeskoczmy dwa wieki do przodu. W 1551 r., po sekularyzacji diecezji pomezańskiej, zamek stał się siedzibą starostów książęcych. Po 1772 r. zamieniono go na siedzibę sadu i więzienie. W 1798 r. rozebrano skrzydło południowe i częściowo wschodnie, a wnętrza warowni zaadaptowano na potrzeby urzędów i szkoły. Regotyzacja zamku ruszyła dopiero za czasów Fryderyka Wilhelma IV i zakończyła się w 1874 r. Jego dzisiejszy wygląd oraz układ wnętrz pochodzi właśnie z tego okresu. Dzisiaj mieści się tu muzeum.

zamek całość.JPG (188.69 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek całość.JPG (188.69 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek 1.JPG (259.2 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek 1.JPG (259.2 KiB) Przejrzano 2146 razy

W 2. połowie XIV w. u podnóża skarpy, na której stoi zamek, wybudowano potężną wieżę obronną gdaniska z długim na 54 metry gankiem obronnym ze strzelnicami, wspartym na arkadowych filarach. Gigantyczne gdanisko (dansker) to nic innego jak wieża ustępowa, uznawana za największą latrynę na świecie

zamek dansker.JPG (202.66 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker.JPG (202.66 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker 2.jpg (185.43 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker 2.jpg (185.43 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker połączenie.jpg (239.08 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker połączenie.jpg (239.08 KiB) Przejrzano 2146 razy

W tym samym okresie powstała obronna wieża studzienna, połączona z północnym skrzydłem zamku gankiem o długości 18 metrów, wspartym na dwóch filarach. Wieża flankowała także most zwodzony i wjazd na zamek.

zamek dansker mały.jpg (243.73 KiB) Przejrzano 2146 razy

zamek dansker mały.jpg (243.73 KiB) Przejrzano 2146 razy