Stare nazwy ulic
Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
-
- Moderator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4184
- Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
- Podziękował;: 300 razy
- Otrzymał podziękowań: 290 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Korzystając z książki "Tczew w czasie i przestrzeni" R. Landowskiego oraz „Historia Tczewa” W. Długokęckiego, dorzucam "trochę" informacji o dawnych tczewskich ulicach. Z góry przepraszam, jeśli coś tu się powtarza z poprzednich postów. Jednak zauważam pewne rozbieżności między tym co w książkach, a tym co pisali forumowicze. Dodam dla LukaszB coś o zapomnianych (nieistniejących) ulicach.
Jedną z pierwszych nazw ulic była Okrężna zwana Okólną. Biegła dookoła miasta wzdłuż wewnętrznej linii murów. Nie miła początku ani końca. Ulica ta zniknęła (przed 1862 r.) wraz z rozbiórką części murów obronnych i pojawieniem się poprzecznych ulic, np. Rybackiej, Wodnej, Podmurnej.
Fragment dzisiejszej ulicy Podmurnej (Grosse Mauer Strasse) nazywał się kiedyś Wysoki Podmur (do 1920 r.) W XIX w. rynek nie stanowił samodzielnej jednostki numerycznej. Dzisiejsza ul. Krótka i część ulicy Podgórnej (do skrzyżowania z Chopina) nazywała się Berlińską. Przedłużeniem ulicy Berlińskiej była i jest nadal ulica Podgórna (Oberstrasse). Ulica Długa (Lange Strasse), to dzisiejsza Mickiewicza oraz odcinek Okrzei (do skrzyżowana z Chopina). Przy czym Długa za czasów Zakonu nazywała się ul. Panów (Herren Strasse). Odcinek między dawną Malborską (dziś Chopina) a Zamkową, był ulicą Forstera.
Odcinek 1-go Maja w obrębie murów nazywał się ul. Księżą (Pfaffengasse), poza murami Młyńską (Muhlengasse). W końcu XIX w. odcinek dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego (od Rynku do fary), to ul. Gdańska. Dalej biegła ulica Dworcowa. Ulica Chopina pojawia się po 1945 r. Poprzednio była to Malborska, w latach międzywojennych zwana Królewiecką. Pod koniec zaboru Królewiecka była fragmentem obecnej Czyżykowskiej, czyli przedłużeniem Malborskiej. Odcinek bliższy Czyżykowu nazywał się ulicą Wiejską. Stąd nazwa Nowowiejskiej, wytyczonej później w sąsiedztwie Wiejskiej. Szosa Gdańska: obecna Obrońców Westerplatte, dalej przez tory (nie było jeszcze wiaduktów) i obecna ul. Gdańska. Później ten długi trakt podzielono i odcinek od miasta do torów otrzymał nazwę ulicy Fryderyka.
Dzisiejsza ul. Lecha wzięła początek z odcinka prostopadle wytyczonego od obecnej ul. Westerplatte. Odcinek ten kończył się na kolejowej skarpie i tworzył wówczas ślepą ulicę zwaną Szańcową (od zniwelowanego w tym miejscu szańca obronnego). W ten sam sposób wytyczono dzisiejszą ul. Strzelecką, która w latach 80-tych XIX w. nazywano Szkolną (wychodziła w kierunku szkoły). Po wydłużeniu obecnej ulicy Lecha, jej nowy fragment (wychodzący na skraj placu Piłsudskiego) otrzymał nazwę Moltkego (pruski feldmarszałek). W tym samym czasie powstała ul. Kopernika, która po połączeniu ze Szkolną otrzymała nazwę Okrężnej. Ulica Warsztatowa znajdowała się na dawnych obrzeżach Tczewa. Nazwę swą zawdzięcza temu, że prowadziła do kolejowych warsztatów. Mówi się o niej „Kanonka”.
Ulica Nad Wisłą niegdyś nazywała się Holowniczą, na pamiątkę po porcie wiślanym, przy którym stały statki na holu.
Ulica Skromna dawno temu była ul. Różaną (Rosen Strasse)-nie wiadomo dlaczego, a ul. Stara (Speicher Strasse) byłą Spichrzową (w tej części miasta stały spichlerze).
Dominikańska za czasów PRL była ul. Kasprzaka (pamiętam!). Kościelna była Klasztorną. Obecny plac Św. Grzegorza przed zabudową nie posiadał nazwy. W czasach pruskich był placem Św. Jerzego, a w PRL-u placem Komuny Paryskiej.
Ulica Zamkowa wzięła swoją nazwę od zamku, Lipowa od rosnących dawniej na niej lip, a Podmurna od biegnącego przez nią muru. Ogrodowa od istniejących tam niegdyś ogrodów (zdjęcie poniżej).
Jedną z pierwszych nazw ulic była Okrężna zwana Okólną. Biegła dookoła miasta wzdłuż wewnętrznej linii murów. Nie miła początku ani końca. Ulica ta zniknęła (przed 1862 r.) wraz z rozbiórką części murów obronnych i pojawieniem się poprzecznych ulic, np. Rybackiej, Wodnej, Podmurnej.
Fragment dzisiejszej ulicy Podmurnej (Grosse Mauer Strasse) nazywał się kiedyś Wysoki Podmur (do 1920 r.) W XIX w. rynek nie stanowił samodzielnej jednostki numerycznej. Dzisiejsza ul. Krótka i część ulicy Podgórnej (do skrzyżowania z Chopina) nazywała się Berlińską. Przedłużeniem ulicy Berlińskiej była i jest nadal ulica Podgórna (Oberstrasse). Ulica Długa (Lange Strasse), to dzisiejsza Mickiewicza oraz odcinek Okrzei (do skrzyżowana z Chopina). Przy czym Długa za czasów Zakonu nazywała się ul. Panów (Herren Strasse). Odcinek między dawną Malborską (dziś Chopina) a Zamkową, był ulicą Forstera.
Odcinek 1-go Maja w obrębie murów nazywał się ul. Księżą (Pfaffengasse), poza murami Młyńską (Muhlengasse). W końcu XIX w. odcinek dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego (od Rynku do fary), to ul. Gdańska. Dalej biegła ulica Dworcowa. Ulica Chopina pojawia się po 1945 r. Poprzednio była to Malborska, w latach międzywojennych zwana Królewiecką. Pod koniec zaboru Królewiecka była fragmentem obecnej Czyżykowskiej, czyli przedłużeniem Malborskiej. Odcinek bliższy Czyżykowu nazywał się ulicą Wiejską. Stąd nazwa Nowowiejskiej, wytyczonej później w sąsiedztwie Wiejskiej. Szosa Gdańska: obecna Obrońców Westerplatte, dalej przez tory (nie było jeszcze wiaduktów) i obecna ul. Gdańska. Później ten długi trakt podzielono i odcinek od miasta do torów otrzymał nazwę ulicy Fryderyka.
Dzisiejsza ul. Lecha wzięła początek z odcinka prostopadle wytyczonego od obecnej ul. Westerplatte. Odcinek ten kończył się na kolejowej skarpie i tworzył wówczas ślepą ulicę zwaną Szańcową (od zniwelowanego w tym miejscu szańca obronnego). W ten sam sposób wytyczono dzisiejszą ul. Strzelecką, która w latach 80-tych XIX w. nazywano Szkolną (wychodziła w kierunku szkoły). Po wydłużeniu obecnej ulicy Lecha, jej nowy fragment (wychodzący na skraj placu Piłsudskiego) otrzymał nazwę Moltkego (pruski feldmarszałek). W tym samym czasie powstała ul. Kopernika, która po połączeniu ze Szkolną otrzymała nazwę Okrężnej. Ulica Warsztatowa znajdowała się na dawnych obrzeżach Tczewa. Nazwę swą zawdzięcza temu, że prowadziła do kolejowych warsztatów. Mówi się o niej „Kanonka”.
Ulica Nad Wisłą niegdyś nazywała się Holowniczą, na pamiątkę po porcie wiślanym, przy którym stały statki na holu.
Ulica Skromna dawno temu była ul. Różaną (Rosen Strasse)-nie wiadomo dlaczego, a ul. Stara (Speicher Strasse) byłą Spichrzową (w tej części miasta stały spichlerze).
Dominikańska za czasów PRL była ul. Kasprzaka (pamiętam!). Kościelna była Klasztorną. Obecny plac Św. Grzegorza przed zabudową nie posiadał nazwy. W czasach pruskich był placem Św. Jerzego, a w PRL-u placem Komuny Paryskiej.
Ulica Zamkowa wzięła swoją nazwę od zamku, Lipowa od rosnących dawniej na niej lip, a Podmurna od biegnącego przez nią muru. Ogrodowa od istniejących tam niegdyś ogrodów (zdjęcie poniżej).
-
- Moderator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4184
- Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
- Podziękował;: 300 razy
- Otrzymał podziękowań: 290 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Rozwidlenie ulic Krótkiej i Mickiewicza nazywało się placem kamlarskim. Dzisiejsza Jarosława Dąbrowskiego-Pocztowa, Sambora-Książęca i Podlicka, 30-go Stycznia-Szosa Starogardzka, Wąska-Ulryka.
W kwestii nieistniejących już uliczek. Na Starówce, kwatery przyrynkowe miały o jedną ulicę więcej. Biegły one równolegle do pierzei rynkowych. Jedna z nich łączyła ul. Mickiewicza z Krótką, a druga Garncarską (Topfer Strasse) z Lipową. Podobno obie były jeszcze czynne u schyłku XIX w. Od Podgórnej równolegle do Chopina biegł ślepy zaułek. Była też uliczka, która stanowiła przedłużenie Skromnej, prowadząca dalej wzdłuż murów kościoła klasztornego ku zejściu na ulicę Mestwina (niegdyś zwana ul. Przewozową-Fahrgasse).
W kwestii nieistniejących już uliczek. Na Starówce, kwatery przyrynkowe miały o jedną ulicę więcej. Biegły one równolegle do pierzei rynkowych. Jedna z nich łączyła ul. Mickiewicza z Krótką, a druga Garncarską (Topfer Strasse) z Lipową. Podobno obie były jeszcze czynne u schyłku XIX w. Od Podgórnej równolegle do Chopina biegł ślepy zaułek. Była też uliczka, która stanowiła przedłużenie Skromnej, prowadząca dalej wzdłuż murów kościoła klasztornego ku zejściu na ulicę Mestwina (niegdyś zwana ul. Przewozową-Fahrgasse).
- Załączniki
-
- Nieistniejące ulice średniowiecze.jpg (123.73 KiB) Przejrzano 1909 razy
- Nieistniejące ulice średniowiecze.jpg (123.73 KiB) Przejrzano 1909 razy
-
- Koordynator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4761
- Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
- Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
- Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
- Podziękował;: 191 razy
- Otrzymał podziękowań: 145 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Nie pozwoliłbym sobie na ten post, gdybym sam wcześniej nie dochodził do tej nazwy - Ta Okrężna to w oryginale ..... ?
Bo Roonstrasse to chyba jednak po Albrechcie von Roon:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Albrecht_von_Roon" onclick="window.open(this.href);return false;.
Ta nazwa widnieje na pocztówkach i planie miasta:
W Aktach Nadzoru Budowlanego Podgórna widnieje jako Bergstrasse, może podana przez Ciebie nazwa była w użyciu przed połową XIX wieku(?).
Bo Roonstrasse to chyba jednak po Albrechcie von Roon:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Albrecht_von_Roon" onclick="window.open(this.href);return false;.
Ta nazwa widnieje na pocztówkach i planie miasta:
W Aktach Nadzoru Budowlanego Podgórna widnieje jako Bergstrasse, może podana przez Ciebie nazwa była w użyciu przed połową XIX wieku(?).
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 499
- Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
- Lokalizacja: Gdańsk
- Podziękował;: 382 razy
- Otrzymał podziękowań: 82 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Wyrazy uznania dla Jadzi za bogaty post traktujący o historii tczewskich ulic, wzbudzający choćby z racji swojej obszerności naturalna chęć dalszych dociekań i uzupełnień.
Nie istniejące uliczki w kwaterach przyrynkowych stanowią swiadectwo praktycznego rozsądku sredniowiecznych "urbanistów" wytyczających miejskie parcele. Zespoły działek po wschodniej i zachodniej stronie Rynku zostały świadomie przedzielone uliczkami gospodarczymi, umożliwiającymi dojazd do zaplecza parceli połozonych przy Rynku.
Jedna tylko uwaga, czy też pytanie do postu: czy fotografia z podpisem Ogrodowa na pewno przedstawia ulicę Ogrodową?
A uwagi choćby na szerokość bardziej przypomina ówczesną Pocztową (J. Dąbrowskiego).
Nie istniejące uliczki w kwaterach przyrynkowych stanowią swiadectwo praktycznego rozsądku sredniowiecznych "urbanistów" wytyczających miejskie parcele. Zespoły działek po wschodniej i zachodniej stronie Rynku zostały świadomie przedzielone uliczkami gospodarczymi, umożliwiającymi dojazd do zaplecza parceli połozonych przy Rynku.
Jedna tylko uwaga, czy też pytanie do postu: czy fotografia z podpisem Ogrodowa na pewno przedstawia ulicę Ogrodową?
A uwagi choćby na szerokość bardziej przypomina ówczesną Pocztową (J. Dąbrowskiego).
"To co daje nam szczęście, nie jest fikcją"
Pozdrawiam
Pozdrawiam
-
- Obywatel
- Reakcje:
- Posty: 625
- Rejestracja: 16 mar 2011, o 20:55
- Lokalizacja: Tczew:Bajkowe
- Podziękował;: 63 razy
- Otrzymał podziękowań: 163 razy
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Masz racje, to dawna Pocztowa. Jadzia tylko wskazała na zdjęciu ogrody sięgające do ulicy Pocztowej
-
- Moderator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4184
- Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
- Podziękował;: 300 razy
- Otrzymał podziękowań: 290 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Co do ul. Okrężnej z okolic dzisiejszej Kopernika: nie wiem jaka jest jej nazwa w oryginale. Nazwa ul. Podgórnej (Oberstrasse), wg. W. Długokęckiego pochodzi z księgi gruntowej.
Dokładnie, tak jak piszeszzunia pisze:Masz racje, to dawna Pocztowa. Jadzia tylko wskazała na zdjęciu ogrody sięgające do ulicy Pocztowej
-
- Obywatel
- Reakcje:
- Posty: 625
- Rejestracja: 16 mar 2011, o 20:55
- Lokalizacja: Tczew:Bajkowe
- Podziękował;: 63 razy
- Otrzymał podziękowań: 163 razy
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Przeczytałam cały wątek, ale nie znalazłam odpowiedzi. Wyjaśnijcie mi, proszę, różnicę między ulicą Rynek a Stary Rynek. Wg planu z 1931 (jak wspomniał mirza 3) Stary Rynek to obecny Plac Hallera. Nie doszukałam się na planie ulicy Rynek. Czy dobrze myślę, że wewnętrzna część placu to Stary Rynek a zewnętrzna to Rynek ?
A może jakaś mapka znalazłaby się w Waszych zbiorach, na której są te dwie ulice?
Zapis pochodzi z Księgi adresowej przemysłu, handlu i rzemiosła zachodniej Polski (Wielkopolski, Pomorza, Śląska i w. m. Gdańska)z 1925 roku.
A może jakaś mapka znalazłaby się w Waszych zbiorach, na której są te dwie ulice?
Zapis pochodzi z Księgi adresowej przemysłu, handlu i rzemiosła zachodniej Polski (Wielkopolski, Pomorza, Śląska i w. m. Gdańska)z 1925 roku.
- Załączniki
-
- Stary Rynek.jpg (181.66 KiB) Przejrzano 1966 razy
- Stary Rynek.jpg (181.66 KiB) Przejrzano 1966 razy
-
- Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4415
- Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
- Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
- Podziękował;: 0
- Otrzymał podziękowań: 22 razy
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
W 1925 roku Ratusz i dobudowane do niego domy już nie istniały więc niemożliwe jest aby we wnętrzu pl. Hallera ktoś miał sklep.
Wydaje mi się że plac podzielony był na części ...i tak (może) domy na jednej pierzei mieściły się na Starym Rynku (bliskie okolice Ratusza) a na drugiej był Rynek.
Wydaje mi się że plac podzielony był na części ...i tak (może) domy na jednej pierzei mieściły się na Starym Rynku (bliskie okolice Ratusza) a na drugiej był Rynek.
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
-
- Koordynator
-
Pisarz Miejski
- Reakcje:
- Posty: 4761
- Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
- Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
- Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
- Podziękował;: 191 razy
- Otrzymał podziękowań: 145 razy
- Płeć:
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Pod tym linkiem http://www.mbp.tczew.pl/digitalizacja/k ... y_1932.pdfzunia pisze:Przeczytałam cały wątek, ale nie znalazłam odpowiedzi. Wyjaśnijcie mi, proszę, różnicę między ulicą Rynek a Stary Rynek. Wg planu z 1931 (jak wspomniał mirza 3) Stary Rynek to obecny Plac Hallera. Nie doszukałam się na planie ulicy Rynek. Czy dobrze myślę, że wewnętrzna część placu to Stary Rynek a zewnętrzna to Rynek ?
A może jakaś mapka znalazłaby się w Waszych zbiorach, na której są te dwie ulice?
Zapis pochodzi z Księgi adresowej przemysłu, handlu i rzemiosła zachodniej Polski (Wielkopolski, Pomorza, Śląska i w. m. Gdańska)z 1925 roku.
mamy Fr. Heuthe pod takim adresem:
Fr. Heuthe. Tczew, Rynek 22. Telefon 231.
Czyli Stary Rynek = Rynek (?).
Może chodzi o kalkę z niemieckiego Altmarkt (też nieczęsto uzywanego w odniesieniu do Rynku Tczewa).
Żeby nie ułatwiać sytuacji: w danym momencie pojęcie Markt widnieje na planie aż w 3 miejscach:
Z kolei w międzywojniu Nowy Rynek to trzeci od lewej Markt na powyższym zestawieniu planów (koło mleczarni; miała ona adres Nowy Rynek 2/3 i 3/4 - patrz powyższy link).
Teza: był Rynek od czasów średniowiecznych, w międzywojniu nazywano go też wymiennie Starym Rynkiem (być może trochę kalkując niemieckie Altmarkt) w kontraście do:
Nowego Rynku (Neustadt Markt do 1920), obszaru na wschodnim końcu Mostowej (na 1939 3 budynki pod tym adresem wg nadzoru budowlanego).
-
- Budnik
- Reakcje:
- Posty: 449
- Rejestracja: 15 paź 2011, o 21:23
- Podziękował;: 9 razy
- Otrzymał podziękowań: 13 razy
- Kontakt:
Re: Stare nazwy ulic
Fornalskiej to dzisiaj ul. Koziazielu pisze:W spadku po PRL mieliśmy także przez kilka lat ul. Fornalskiej, ale zapomniałem która to dzisiaj...
Z tego co pamiętam, to jeszcze dwie ulice na Kozen zmieniły nazwę: ul. Findera na Kruczą, a ul. Nowotki na Elżbiety.
"Na świecie nie ma nic piękniejszego od pobudzania ludzi do śmiechu."
Achard Marcel (1899-1974)
Achard Marcel (1899-1974)