Łupaszko w Tczewie

[LukaszB]

Wielokrotnie w literaturze dotyczącej okresu powojennego w Tczewie spotykałem się z opisem akcji oddziału mjr. Zygmunta Edwarda Szendzielarz, ps. "Łupaszko" w Tczewie. Okazuje się, że może to być tzw. miejska legenda http://portalpomorza.pl/artykul/4740/lu ... e-nie-bylo" onclick="window.open(this.href);return false;

[Jadzia]

Temat "Łupaszki" pojawił się także na forum, przy okazji rozmów o siedzibie PUBP http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 432#p12432" onclick="window.open(this.href);return false;

[mzk]

Żałuje, iż autorowi nie udało się zawrzeć w tekście ie informacji niezwykle ciekawej, jeżeli tak naprawdę nie najciekawszej, a mianowicie: Kiedy powstała sama legend? Co ciekawe jest ona stosunkowo późna. Co prawda w świadomości ludzkiej najprawdopodobniej zaczęła się kształtować już w 1946 r., kiedy zaczęły docierać informacje o działalności niezidentyfikowanej grupy. Ukształtowana ona zastała jednak dopiero po latach przez same władze. Jak się wydaje oficjalna wersja opowieści o Łupaszce w Tczewie powstała dopiero po 1956 r. We wcześniejszych latach nie jest poruszana. Potem dopiero "nabiera życia". Czytałem bardzo wiele wspomnień tczewskich działaczy partyjnych, funkcjonariuszy MO i UB [spisanych w większości na początku lat sześćdziesiątych], w których to jak mantrę powtarzano historię ataku oddziałów mjra Szendzielarza. Jeden z oficerów MO wspominał nawet o wzięciu przez Łupaszkę 3 zakładników spośród milicjantów [których ostatecznie wypuszczono]. Kiedy jednak porównać te bajki z dokumentacją z lat 1946 - 1947, to nie trzymają się one kupy.
Może nasuwać się jednak pytanie: Czemu władze zaczęły tak nagle wręcz forsować legendę o majorze? Odwiedź może wydawać się banalna. Chciano po prostu podnieść rangę swojej "walki o nową Polskę". Rozbicie organizacji składającej się z kilku młodych chłopców nie wydawało się zbyt chwalebne. Natomiast stawienie czoła legendarnemu przywódcy niepodległościowego podziemia zbrojnego nobilitowała.

[LukaszB]

Tczewska władza ludowa wymyślała wiele legend i mitów np. niemiecki desant w marcu 1945 i spalenie dworca PKP oraz młyny parowego. Co ze sprawą przypadkowej, nocnej strzelaniny w Tczewie pomiędzy MO, a marynarzami z Gorzędzieja? Znalazłem taką informację w Historii Powiatu Tczewskiego.

[LukaszB]

Po tegorocznych obchodach Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych można było zobaczyć 20 tablic z dokumentami i fotografiami przedstawiającymi 5 Wileńską Brygadę Ak, której "Łupaszko" był dowódcą. Wśród dokumentów znalazły się informacje o Tczewie. Trybuna Pomorska z 1947 roku w artykule o procesie grupy "Zeusa" (dowódca u Łupaszki) informowała, że oskarżeni dokonali m.in napadu na posterunek Straży Kolejowej w Tczewie. Więcej o tym wydarzeniu znalazło się w raporcie naczelnik Wydziału III PUBP w Gdańsku z 1946 roku, który pod datą 31 maja napisał "napad na placówkę SOK, bandyci zrabowali 2 MP i 9 KBK. Bandyci nie zostali ujęci." O obecności Łupaszki informacji brak

[mzk]

Szanowni Państwo,

To nie jest takie proste. Sprawa majowego napadu na placówkę SOK w Tczewie jest bardzo ciekawa, aczkolwiek bardzo niejednoznaczna. Nie chce wchodzić w szczegóły, bo jak "wysprzedam" wszystko to nikt nie będzie chciał czytać mojej pracy kiedy będzie gotowa. Fakt faktem, iż ówcześni śledczy nie mieli pojęcia kto napadł na posterunek SOK. W sprawozdaniu Komendy Powiatowej Milicji Obywatelskiej z Tczewa z czerwca 1946 r. sprawstwo przypisywało się "bandzie NSZ". Co ciekawe podejrzewano strażników SOK o współpracę z napastnikami, co tłumaczono m.in. tym, iż sprawców było 4, a SOK - istów 7. Pościg za nimi nigdy się nie udał - przyczynę czego wyjaśniam w swojej pracy.
Oczywiście nie mogę ze 100% pewnością stwierdzić, iż akcji tej nie dokonali żołnierze z grupy dowodzonej przez "Zeusa". Nie pozwalają na to ogromne braki w dokumentacji. Mogę tylko stwierdzić, iż moje dotychczasowe kwerendy nie potwierdzają tego.
Fakt, iż członków grupy ppor. Lecha Domańskiego ("Zeus") oskarżono o to wydarzenie według mnie nic nie przesądza. Autorzy opracowań resortowych z lah 60' i 70', czyli okresu kiedy owa dokumentacja była zapewne bardziej kompletna niż dzisaj, nie wspominają żadnych akcji podkomendnych mjra Szendzielarza na terenie powiatu tczewskiego. O Ziemię Tczewską "zachaczył" lekko najprawdopodbniej oddział ppor.Zdzisława Badocha ps. "Żelazny" w pierwszych dniach maja 1946 r. Jednak operowali oni głównie na grniacach powiatu, nie wchodząc na jego teren. Przytoczę fragmant jednego z opracować archiwalnych wykonanych w latach siedemdziesiątych przez Komendę Wojewódzką Milicji Obywatelskiej w Gdańsku:
„Wydział >>C<< KWMO w Gdańsku nie posiada materiałów mówiących o czynach przestępnych [tak w oryginale - M.K.] dokonanych przez V Brygadę „Łupaszki” na terenie powiatu i miasta Tczew. natomiast funkcjonariusze KPMO i PUBP w Tczewie byli włączeni do przeciwdziałania i jej likwidacji”

[be-good]

Nie tyle dla odgrzania tematu, co dla dopełnienia naszej wiedzy - ostatnio na warszawskich Powązkach zweryfikowane zostało miejsce pochówku Łupaszki.



CZYTAJ: http://fakty.interia.pl/polska/news-odn ... Id,1014747

W zeszłą sobotę byłem przy kamieniu upamiętniającym jego działalność w Czerninie pod Sztumem:



[googlemap]https://maps.google.pl/maps?saddr=53.88 ... sz=17&z=17[/googlemap]

[Jadzia]

" onclick="window.open(this.href);return false;

http://www.kresy.pl/wydarzenia,polska?z ... -wykletych" onclick="window.open(this.href);return false;