6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#1

Post autor: LukaszB »

Zgłosił się do nas historyk wojskowy, autor mającej się ukazać monografii 6 Pułku Ułanów Księstwa Warszawskiego, z prośbą o pomoc w rozszyfrowaniu dwóch lokalizacji: Bramy Wiatracznej i młyna (wiatraka). Takie nazwy znalazły się w tekście źródłowym - opisie sporządzonego przez dowódcę jednostki Dziewanowskiego, który jak pamiętamy zajął Tczew już 27 stycznia 1807 roku, ale przez zaniedbanie elementarnej ostrożności został zaskoczony przez Prusaków i wyparty z miasta. Brama Wiatraczna to nic innego jak Brama Młyńska, znajdująca się na wysokości obecnej ul. Wyszyńskiego 8 natomiast młyn (wiatrak) to najpewniej młyn starościński o którym pisał viewtopic.php?p=19202#p19202" onclick="window.open(this.href);return false;. Jedyny wiatrak w 1803 roku znajdował się w okolicach dzisiejszego rozwidlenia ul. Rokickiej z Jagielońską
1803.jpg
1803.jpg (153.16 KiB) Przejrzano 1182 razy
1803.jpg
1803.jpg (153.16 KiB) Przejrzano 1182 razy
Natomiast według mapy z 1817 roku niedaleko młyna znajdował się wiatrak należący do Prohla, może więc o niego chodzi?
Fortyfikacje wraz z przyczółkami mostowymi wokół Tczewa z okresu wojen napoleońskich. Z zasobów Archiwum Państwowego w Gdańsku sygnatura APG 9,2_1667 cz.I.jpg
Fortyfikacje wraz z przyczółkami mostowymi wokół Tczewa z okresu wojen napoleońskich. Z zasobów Archiwum Państwowego w Gdańsku sygnatura APG 9,2_1667 cz.I.jpg (212.26 KiB) Przejrzano 1182 razy
Fortyfikacje wraz z przyczółkami mostowymi wokół Tczewa z okresu wojen napoleońskich. Z zasobów Archiwum Państwowego w Gdańsku sygnatura APG 9,2_1667 cz.I.jpg
Fortyfikacje wraz z przyczółkami mostowymi wokół Tczewa z okresu wojen napoleońskich. Z zasobów Archiwum Państwowego w Gdańsku sygnatura APG 9,2_1667 cz.I.jpg (212.26 KiB) Przejrzano 1182 razy
Historyk przyjedzie na wizję lokalną 15 lutego, będzie okazja się spotkać i porozmawiać. ::dawnytczew
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

zet48
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4415
Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 22 razy
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#2

Post autor: zet48 »

Ja bym odstawiał bramę/furtę za Klasztorem Dominikańskim - w rejonie ulicy Zamkowej.
Na starej panoramie Tczewa widzimy tam wiatrak, a na planie rozbudowy koszar wojskowych z 1850 roku widnieje tam nazwa "Mühlen Thor".

Obrazek
viewtopic.php?p=14580#p14580" onclick="window.open(this.href);return false;
Załączniki
DSCF7898.jpg
Archiwum Państwowe w Gdańsku
DSCF7898.jpg (181.68 KiB) Przejrzano 1179 razy
Archiwum Państwowe w Gdańsku
Archiwum Państwowe w Gdańsku
DSCF7898.jpg (181.68 KiB) Przejrzano 1179 razy
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#3

Post autor: LukaszB »

Pytanie czy furtę można nazwać bramą? We wszystkich publikacjach Brama Młyńska, powstała po pożarze z 1577 roku, znajduje się przy dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego. Za nią powstało Przedmieście Młyńskie zwane później Kolejowym lub Dworcowym.
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Michał
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 395
Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 19 razy
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#4

Post autor: Michał »

Powiem szczerze, że na podstawie samych nazw to trudno cokolwiek stwierdzić. Generalnie młyn nad Kanałem Młyńskim nic wspólnego z wiatrakami nie miał. Po drugie, jak Zet słusznie zauważył mamy świadectwa, że Bramę Zamkową także nazywano Bramą Młyńską, równolegle do tej leżącej przy farze.

Myślę, że istotną pomocą będzie kontekst, w jakim pojawiają się owe opisy. Oraz zwrócenie uwagi kto i kiedy je napisał. Gdy byłby to relacje napisane w lutym 1807 roku, to nie można wykluczyć daleko idących pomyłek np. gdy jakiś słabiej znający niemiecki (i całkowicie nie znający realiów terenowych) oficer przetłumaczył Mueller Tor jako Bramę Wiatraczną. Gdy natomiast dokumenty powstały by później, to taka nazwa może wywołać głębsze zastanowienie.

Notabene polećcie, temuż historykowi kontakt z dr Nieuważnym, który analizował dokumenty z epoki i być może natkną się na tą nazwę. W jednej z przytoczonych przez niego relacji w "Wielkiej wojnie w małym mieście" pojawia się np. "Bram Gniewska".

Ps. w opisach bitwy pod Tczewem pojawiają się tylko trzy bramy: Wodna vel Wiślana vel Gniewska, Gdańska vel Wysoka vel Starogardzka i chyba nienazywana z imienia (przynajmniej jak przeglądam raporty z publikacji Andrzeja Nieuważnego oraz Janusza Staszewskiego) brama "od Żuław" czyli nasza Młyńska. Ale jak widać dowolność nazewnicza jest wielka
Awatar użytkownika

mirza3
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 499
Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
Lokalizacja: Gdańsk
Podziękował;: 382 razy
Otrzymał podziękowań: 82 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#5

Post autor: mirza3 »

Edmund Raduński w artykule "Jak w r. 1807 wojska polskie zdobyły m. Tczew", zamieszczonym w nr. 4 i 5 dodatku regionalnego "Kociewie", tak pisze o udziale polskiej jazdy w walkach o miasto:

... Jazda, która podczas walk poprzednich obeszła miasto od północy, pilnowała z pewnej odległości Bramy Młyńskiej, aby uderzyć na cofającego się z miasta nieprzyjaciela. ...

... przed Bramą Młyńską stała kawaleria polska i piechota badeńska...

Na planie miasta i przedmieść autor zaznaczył (co niestety nie jest zbyt czytelne na zdigitalizowanej kopii) :

14) Wiatrak nad rowem młyńskim, w którym stał oddział kap. Gołaszewskiego w roku 1807.

Obrazek

Może więc to Bramę Młyńską polscy ułani zapamiętali jako "Wiatraczną".
"To co daje nam szczęście, nie jest fikcją"
Pozdrawiam
Awatar użytkownika

Michał
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 395
Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 19 razy
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#6

Post autor: Michał »

Zdecydowanie jest to na razie "główny podejrzany", ale bez kontekstu tej nazwy trudno cokolwiek stwierdzić. Na dodatek żołnierze Dziewanowskiego walczyli w Tczewie dwa razy, zaś w bitwie 23 lutego zatoczyli pełne kółko wokół miasta i potencjalnie mogli wspominać o każdej z bram miejskich.
Awatar użytkownika

mirza3
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 499
Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
Lokalizacja: Gdańsk
Podziękował;: 382 razy
Otrzymał podziękowań: 82 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#7

Post autor: mirza3 »

Bramę pod wiatrakiem wspomina w swoim opisie walk toczonych w Tczewie po pierwszym zajęciu miasta, Jan Weyssenhoff, ówcześnie adiutant gen. Dąbrowskiego:
( za KMR nr 2 1987)

... Ci, którym się udało prędzej wyskoczyć, biegli pojedynczo ku nieprzyjacielowi. Kapitan Gołaszewski stanął z cząstką strzelców przed bramą pod wiatrakiem, kapitan Suchorzewski, zebrawszy kilkunastu jeźdźców, ruszył także naprzód; reszta w największym nieładzie uchodziła w tył za miasto i formowała się, jak mogła.
...
Nieprzyjaciel z przeważnemi siłami wszedł do miasta. Gołaszewski, który z rozpaczą bronił bramy, poległ bohaterską śmiercią ze wszystkimi swoimi strzelcami na swoim stanowisku. Suchorzewski, który go wspierał, utracił połowę swojego oddziałku, zmuszony był do odwrotu, który poza miastem uskutecznił i połączył się z resztą. ...

"To co daje nam szczęście, nie jest fikcją"
Pozdrawiam
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#8

Post autor: LukaszB »

mirza3 pisze: Na planie miasta i przedmieść autor zaznaczył (co niestety nie jest zbyt czytelne na zdigitalizowanej kopii) :

14) Wiatrak nad rowem młyńskim, w którym stał oddział kap. Gołaszewskiego w roku 1807.

Niestety nie mogę odnaleźć tego punktu na mapie :help Czy jest tożsamy z wiatrakiem z mapy 1817??
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

mirza3
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 499
Rejestracja: 6 lut 2011, o 20:29
Lokalizacja: Gdańsk
Podziękował;: 382 razy
Otrzymał podziękowań: 82 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#9

Post autor: mirza3 »

LukaszB pisze:Niestety nie mogę odnaleźć tego punktu na mapie :help Czy jest tożsamy z wiatrakiem z mapy 1817??
Na planie z artykułu Raduńskiego, powyżej kanału Młyńskiego i poniżej szańca Młyńskiego znajduje się ledwo widoczny krzyżyk, a na nim faktycznie nieczytelne znaki. Niewątpliwie bardziej precyzyjny plan umocnień z 1817 r. lokuje wiatrak bliżej kanału.
Warto się zastanowić, gdzie walczył kpt. Gołaszewski ze swoim oddziałem. Na przedpolu bramy Młyńskiej, czy też przed bramą, ale w mieście, skoro "Nieprzyjaciel z przeważnemi siłami wszedł do miasta". ??
"To co daje nam szczęście, nie jest fikcją"
Pozdrawiam
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: 6 Pułk Ułanów Księstwa Warszawskiego w Tczewie

#10

Post autor: LukaszB »

Dzisiaj oprowadziłem historyka bo interesujących go lokalizacjach. Dzięki naszej pomocy w książce nie pojawi się zdjęcie naszego wiatraka, jako miejsca walki :) Wkrótce otrzymamy meldunki żołnierzy polskich z 1807 roku dotyczące Tczewa yes
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
ODPOWIEDZ