Odlewnia żeliwa

[zielu]

Tczewski hutnik na reklamie Odlewni Żeliwa "Hożel", umieszczonej w pierwszym wydaniu "spacerów..." Romana Landowskiego.

CHÓtnik.jpg (101.24 KiB) Przejrzano 956 razy

CHÓtnik.jpg (101.24 KiB) Przejrzano 956 razy

Pod reklamą umieszczono następujące informacje (pamiętajmy, że to 1995 r.):

Początek odlewnictwa w Tczewie datuje się na lata 1917 - 1918, kiedy to na terenach zajętych aktualnie przez Fabrykę Przekładni Samochodowych "POLMO" zainstalowano dwa piece do wytopu żeliwa. przed wojną odlewnia stanowiła własność prywatną "A. P. Muskata i S-ka" była częścią Fabryki Maszyn produkującej maszyny rolnicze, lokomobile i pługi parowe.

Po wyzwoleniu Fabryka otrzymała nazwę "Zakład Produkcyjny Mechanizacji Rolnictwa". W tym czasie w odlewni wykonywano rocznie ok. 350 ton odlewów.

W latach 1954 - 1955 oraz 1971 - 1973 przeprowadzono kolejne modernizacje Odlewni, podczas których wyeliminowano w większości ręczne wykonywanie form odlewniczych oraz zmechanizowano gros czynności występujących w okresie produkcji odlewów. Odlewnia - będąca wydziałem Fabryki Przekładni Samochodowych - osiągnęła roczną wielkość produkcji w wysokości 3000 ton odlewów żeliwnych.

Odlewnia Żeliwa "Hożel" powstała z kolei w 1991 r.

[Big Zbig]

W latach 1975- 1978 byłem kierownikiem kontroli Odlewni.Praca na tym wydziale była bardzo uciążliwa dla zdrowia, mimo prób unowocześnienia niektórych operacji. Wprowadzone formierki mechaniczne zmniejszyły wprawdzie wysiłek fizyczny lecz były jednocześnie źródłem nadmiernego hałasu. Ręczne usuwanie nadlewków to kolejny hałas i pył. To samo podczas piaskowania odlewów. Najczarniejszym i wręcz "galerniczym" zajęciem było wybijanie odlewów z form na tak zwanej "kracie". Praca ta polegała na usunięciu masy formierskiej i rdzeniowej z gorącego jeszcze odlewu.Podstawowym urządzeniem była krata wibracyjna na którą stawiano skrzynie formierskie z gorącym jeszcze odlewem.. Na stanowisku tym kumulowały się wszystkie zagrożenia dla zdrowia pracujących tam ludzi. Oprócz hałasu i zapylenia panowały tam wysokie, wręcz "piekielne" temperatury. Nic więc dziwnego , że na odlewni notowano znaczną absencję oraz braki w obsadzie stanowisk. Taki stan rzeczy doprowadził nawet do konieczności zatrudniania więźniów z ZK Starogard Gd. Do pracy wyznaczani byli tacy skazani, którzy niedługo wychodzili na wolność i nie opłacały im się ucieczki lub inne "numery".
Jeżeli chodzi o figurkę odlewnika, to pamiętam,że w modelarni przechowywany był drewniany model, z którego okazyjnie odlewano kilka sztuk dla najbardziej zasłużonych pracowników.Wręczano je na Dzień Odlewnika, który obchodzono 4 grudnia. Pamiętam, że z kolegą, który pracował w modelarni wykonaliśmy jedną taką figurkę , "poza programem" , która stała w naszym biurze. Co się z nią stało , nie wiem.
Wskutek przeobrażeń gospodarczych i zmian własnościowych odlewnia została sprywatyzowana , przyjmując nazwę "Hożel". Zmieniła z czasem siedzibę , lokując się przy ul Malinowskiej. Dziś nie ma po niej śladu, oprócz kilku pracowników (emerytów) , którzy pamiętają tamte czasy.

[mzk]

Szanowni Państwo,

Pojawił się wątek TOR, dlatego należałoby go trochę uporządkować (przynajmniej odnośnie wspomnianego 1948 r.).
W 1945 r. zakład otrzymał nazwę Państwowe Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych Warsztat w Tczewie. Tamte czasy odznaczały się ogromną dynamicznością jeżeli chodzi i życie gospodarcze, dlatego już w 1 lipca 1947 r. dotychczasowy zakłąd rozformowano zakłądając jednocześnie Techniczną Obsługę Rolnictwa Przedsiębiorstwo Państwowe. Ta nazwa z drobnymi zmianami będzie obowiązywała mniej więcej do drugiej połowy lat pięćdziesiątych.
Państwo pozwolą, że nie będe wchodził w szczegóły produkcyjne (typy naprawianych ciągników i traktorów i osiągnięcia produkcyjne), gdyż życia ani postów by nie starczyło. Nie będe przytaczał również listy dyrektorów zakładu, gdyż tylko do 1951 r. było uch kilkunastu.
Wracając jednak do meritum sprawy.
Faktycznie zakład posiadał, już w początkowych latach swojej działalności, dział odlewniczy (którego produkcja w 1948 r. wynosiła ok 40 - 45 ton odlewów miesięcznie, w 1949 r. były to już wartości rzędu 30 - 60 ton przy zdolności produkcyjnej 200 ton). Np. w 1951 r. pracowało w nim 45 osób (1 mistrz działu, 10 formierzy, 8 rdzeniarzy, 2 osoby obsługujące piec, 24 pomocników obsługi odlewni). Pod względem stanu osobowego był to wówczas największy dział TOR. Oczywiście w panującej ówcześnie dobie szukania wrogów i sabotażu wszędzie gdzie jest to możliwe, odlewnia znalzała się pod baczną kontrolą władz bezpieczeństwa. W drugiej połowie 1952 r. zaowocowało to założeniem przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego sprawy wstępno agencyjnej o kryptonimie...."Szmelc".
Poza Techniczną Obsługą Rolnictwa po wojnie wykonywaniem odlewów zajmowała się również, aż do likwidacji, fabryka Stanisława Grzesika, a w Gniewie Fabryka Maszyn i Odlewów.

[Łukasz]

Zdaje się,że ostatnim Prezesem był Kazimierz Homa, także były Prezes MKS WISŁA

[be-good]

Zdaje się,że ostatnim Prezesem był Kazimierz Homa, także były Prezes MKS WISŁA

Pierwszym i jedynym jednocześnie. HOŻEL to fuzja jego nazwiska i słowa "żeliwo". Obecnie prezesuje on tczewskiemu TTBS.

[be-good]

Chyba ten sam przedmiot pojawił się wcześniej na Allegro...

I to więcej razy. Sam wizerunek odlewnika okazuje się popularną "sztancą".
Choć inne cechy w oczywisty sposób wiązały omawiany przedmiot z naszym miastem.

Ł.JPG (205.73 KiB) Przejrzano 903 razy

Ł.JPG (205.73 KiB) Przejrzano 903 razy

Foto właśnie z Allegro.

[Big Zbig]

Mój sąsiad, emerytowany odlewnik byłego POLMO odnalazł wśród swoich "piwnicznych rupieci" popielniczkę z żeliwa szarego. Według jego opowiadania, wiele takich popielniczek odlano na początku lat 70 , głównie w celu wyposażenia palarni na terenie zakładu oraz tak zwane gadżety , które rozeszły się wśród pracowników.