Miałoby być dzisiaj Nowe, a były jednak Skarszewy. Szkoda, ale co zobaczyłem, dotknąłem i powąchałem, to moje Materiału przywiozłem tyle, że starczy mi na tygodniowe wzmacnianie lewej nogi portalu (czyli działu, w którym obecnie jesteście).
Wycieczkę proponuję zacząć od tego, co Zielu lubi najbardziej - zamki , choć sami przyznacie, że ten skarszewski poza lokalizacją w ogóle nie przypomina obiektu obronnego.
Najpierw repeta z historii:
W 1198 r. książę pomorski Grzymisław darował joannitom tereny, na których w 1320 r. lokowali Skarszewy - jedyne miasto tego zakonu na Pomorzu Gdańskim. Ale zanim do tego doszło, w 1234 r. Prusowie najechali Pomorze i splądrowali osadę Skarszewy wraz z grodem. Joannici dość długo nie mogli pozbierać się po tym ciosie, mimo że w końcu zostali sprowadzeni m. in. po to, aby chronić te ziemie przed najazdami pogan. Zapewne dopiero pod koniec XIII w. rozpoczęli budowę zamku składającego się z wieży obronnej i przedzamcza. W centralnym punkcie cypla otoczonego z trzech stron wodami Wietcisy zbudowali kilkukondygnacyjną wieżę, spełniającą funkcje mieszkalne i obronne. Wieża powstała na rzucie kwadratu (5 x 5 m) na kamiennych fundamentach. Nie wiadomo ile miała pięter. Można tylko przypuszczać, że każda kondygnacja posiadała otwory obserwacyjno – strzelnicze oraz, na samej górze, ganek wartowniczo – obronny (drewniany?). Nie wiadomo też, czy zamek był otoczony palisadą lub murem wzdłuż krawędzi wzniesienia. Siedzibę zakonników od miasta oddzielała sucha fosa. Około 1305 r. ustanowiono w Skarszewach komandorię. Około 1323 r. przeniesiono z podtczewskiego Lubiszewa do Skarszew stolicę komturstwa. Wiadomo, że np. w 1341 r. skarszewski konwent liczył komandora, dwóch kapelanów i 8 braci – rycerzy.
W 1370 r. szukając środków na spłaty długów joannici sprzedali Krzyżakom Skarszewy, na zawsze opuszczając Pomorze Gdańskie. Powstały okręg skarszewski podporządkowano wójtowi tczewskiemu. Okręgiem zarządzał urzędnik niższej rangi, zapewne prokurator. Na miejscu warowni joannitów Krzyżacy wybudowali wielokondygnacyjny i podpiwniczony dom zakonny na rzucie prostokąta (36,5 x 14,3 m), którego krótszy bok od frontu był flankowany wieżą. W 1433 r. zamek w znacznej części zniszczyli husyci. Podczas jego odbudowy dobudowano kolejną wieżę. Od 1466 r. rezydowali w nim starostowie królewscy. W 1629 r. wojsko szwedzkie spaliło zamek, który został odbudowany dopiero na przełomie XVII i XVIII w. Po przejęciu Skarszew przez Prusy w 1772 r. grożący zawaleniem obiekt został w znacznej części rozebrany. Piwnice i połowę parteru gotyckiej budowli zaadaptowano na Królewsko-Pruski Magazyn Solny. Obecnie znajduje się tu Gminny Ośrodek Kultury oraz restauracja, a sam obiekt nazywany jest trochę na wyrost Zamkiem Joannitów.
Plan zamku krzyżackiego wg archeolog Martyny Milewskiej:
Rycina z 1661 r. przedstawiająca ruiny zamku oraz panoramę Skarszew.
Zamek z kościołem łączył podziemny chodnik. Tym razem to raczej nie żart. Pozostałości tunelu odkryto w 1938 r., ale i tak ten wątek historii Skarszew wywołuje więcej pytań niż odpowiedzi...
Skarpa, na której stoi zamek, nawet dzisiaj robi wrażenie...
Budynek stojący na gotyckich piwnicach (niestety rozminąłem się z godziną otwarcia restauracji, która się w nich mieści):
Kamienne kule wmurowane przez Krzyżaków na pamiątkę zwycięstwa nad husytami w 1433.
cdn.