Pochówki polskich żołnierzy Września'39

Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
Awatar użytkownika

Autor Tematu
karas79
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 46
Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:54
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#1

Post autor: karas79 »

Na terenie Tczewa było kilkanaście pojedynczych i zbiorowych mogił żołnierskich polskich, niemieckich, radzieckich, włoskich zarówno z września 1939 jak i zimy 1945.
Wiem, że były ekshumacje żołnierzy radzieckich czy Tczewian pomordowanych na prochowni i w koszarach. Ale gdzie przeniesiono np. tych z wrzesnia 39?
Wiem, że kilku spoczeło na Suchostrzygach, naprędko zakopanych w wrześniu w ogródkach, posesjach, na łąkach. Obecnie są instytucje zajmujące się ekshumacją i przeniesieniem zwłok żołnierzy na cmentarz, z honorami, w trumnie. A nie jak pies, pod płotem. Szczególnie zależy mi na tych z września 1939 r., chociaż żołnierzom wrogich i obcych wojsk też należy sie szacunek i pogrzeb.
Cześciowo lista i lokalizacja mogił (nie wiem czy żolnierze byli ekshumowani, więc podam lekko mylne dane, by nikt nie wpadł na szaleńczy pomysł wykopania zwłok). Lista podejrzewam, że jest z lat 50, więc może być nieaktualna.

Dwóch żołnierzy polskich na skrzyżowaniu Żwirki i Wigury z domem Majewskiego. 30 metrów od ulicy Żwirki prowadzącej do Suchostrzyg.
Nad torem koleowym idącym od dworca Suchostrzygi ok. 250 metrów, po lewej stronie mostu żelaznego, obok rowu młyńskiego czterech żołnierzy polskich.
Od dworca Suchostrzygi wzdłuż rowu młyńskiego do Lubiszewa, naprzeciw gospodarstwa Litzego trzech polskich żołnierzy.
13 żołnierzy spoczywa 50 metrów od baraku murowanego na "Ameryce" przy ulicy Skarszewskiej (obecnie Jagiellońska).

Czy ktoś wie coś na temat ekshumacji tych żołnierzy po wojnie?
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#2

Post autor: LukaszB »

Jeżeli jeszcze szczątki tam się znajdują trzeba zrobić wszystko, żeby pochować ich z honorami. Powojenne ekshumacje często nadzorował PCK. Spróbuje czegoś się dowiedzieć i zadziałamy!
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#3

Post autor: be-good »

Nie wiem, czy to znane ogółowi zestawienie:
Jako ciekawostki traktuję fakt ujęcia siedmiu niemieckich i dwóch włoskich żołnierzy w tym wykazie (pomimo nagłówka).
Nie umiem odpowiedzieć czy i jakie pochówki zostały później przeniesione.
Załączniki
Pochowki.jpg
Pochowki.jpg (249.68 KiB) Przejrzano 2511 razy
Pochowki.jpg
Pochowki.jpg (249.68 KiB) Przejrzano 2511 razy
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#4

Post autor: be-good »

Czy ktoś wie jaka jest historia tego grobu? Szukałem - bez skutku.
Jest na Nowym Cmentarzu; chłopak miał 22 lata, nie mógł zbyt wiele zrobić za życia - okoliczności jego śmierci musiały być wyjątkowe i spowodować pochówek w tak eksponowanej formie.
Załączniki
Rzoska Alfons R.I.P.jpg
Rzoska Alfons R.I.P.jpg (197.48 KiB) Przejrzano 2481 razy
Rzoska Alfons R.I.P.jpg
Rzoska Alfons R.I.P.jpg (197.48 KiB) Przejrzano 2481 razy
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#5

Post autor: LukaszB »

Dostałem dzisiaj odpowiedź od PCK. Nie mają ŻADNYCH dokumentów świadczących o ekshumacji polskich żołnierzy na terenie Tczewa, jedynie posiadają informacje o żołnierzach radzieckich. Sprawdzę jeszcze w archiwum miejskim i sanepidzie.
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#6

Post autor: LukaszB »

Sprawa grobów żołnierskich powoli się wyjaśnia. PCK ma dokumenty dotyczące ekshumacji Rosjan, wiec prawdopodobnie wszystkie ciał znajdują się w zbiorowej mogile na 30go stycznia. Sprawa Polaków też jest na dobrej drodze do wyjaśnienia. Według dokumentu zamieszczonego przez be - good mamy do czynienia z 5 mogiłami:
1. 2 nieznanych żołnierzy
2. 4 żołnierzy (Brozka Jan, Stefan Antoni Olszewski i dwóch nieznanych)
3. 3 żołnierze (Brunon Kreja, Klassa J, Abraham Kamiński)
4. 13 nieznanych żołnierzy
5. 1 cywil
Razem mamy 22 żołnierzy i cywila
Na Nowym Cmentarzu mamy grób zbiorowy na którym znajdujemy tablicę z 2 nazwiskami i 6 nieznanych oraz dodaną tablicę z 13 nazwiskami, wśród których są wymienieni również żołnierze z mogił nr 2 i 3. Nieco dalej mamy kolejny grób żołnierski z 3 nazwiskami 1 nieznanym, który powstał w latach 60tych. Szczątki żołnierzy zostały odkryte podczas prac na drodze E75 i, jak słyszałem, pierwotnie władze lokalne nie chciały się nimi zajmować. Dopiero interwencja jednej z matek poległego wywalczyła godny pochówek dla syna i innych. Jeżeli nadążacie to podsumowuję:
- na nowym cmentarzu mamy mogiłę 25 żołnierzy LUB 19 ( w przypadku gdyby 6 nieznanych żołnierzy było wymienionych na nowej tablicy).
- mogiły numer 2 i 3 zostały odkryte i szczątki przeniesienione
Dużą pomocą byłaby wiedza gdzie zostali pochowani żołnierze polegli nad Wisłą i w koszarach oraz kiedy została dodana tablica z 13 nazwiskami.
Załączniki
mogiła 60te.jpg
mogiła 60te.jpg (253.28 KiB) Przejrzano 2443 razy
mogiła 60te.jpg
mogiła 60te.jpg (253.28 KiB) Przejrzano 2443 razy
mogiła.jpg
mogiła.jpg (298.03 KiB) Przejrzano 2443 razy
mogiła.jpg
mogiła.jpg (298.03 KiB) Przejrzano 2443 razy
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II

mzk
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 389
Rejestracja: 21 lut 2011, o 15:14
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 76 razy
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#7

Post autor: mzk »

Nie wiem na ile to Państwu pomoże, aczkolwiek należy stwierdzić, iż do pochowania żołnierzy polskich na cmentarzu na ul. 30 stycznia doszło dość wcześnie. W programie obchodów Święta Żołnierza Polskiego z 15 sierpnia 1945 r. czytamy mi.n., że:
" godz. 11.30 Nabożeństwo w kościele św. Krzyża.
Po nabożeństwie poświęcenie krzyża na grobie
poległych żołnierzy II Btl. Strzelców, na nowym cmentarzu
przy ul. 30 stycznia".

Również dosyć wcześnie dokonano ekshumacji żołnierzu ACz. Na przykład na wiecu przeprowadzonym 22 czerwca 1945 r., o godz. 18.00, złożono wieńce na grobach poległych oficerów Armii Radzieckiej (zwrot AR występuje w oryginale). Podczas wiecu przemawiali m.in. Jan Andrysiak, Stanisław Wodzeński oraz kpt. Tiszczenko.
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#8

Post autor: LukaszB »

Chciałbym sprawdzić czy dwaj Włosi zostali wydobyci i pochowani na cmentarzu. Informacja o ich tymczasowym pochówku jest lakoniczna:
na ul. Wyspiańskiego, miejsce zna ob.Grzankowska z ul. Bałdowskiej.
Poszukując informacji o familii Grzankowskich natknąłem się na postać zasłużonego Jan Grzankowski, pierwszego burmistrza Skórcza. Obszerny życiorys jest dostępny pod http://skorczmojemiasto.republika.pl/grzankowski.html" onclick="window.open(this.href);return false;, ja zamieszczę tylko najbardziej nas interesujący fragment:
Po dwóch miesiącach poinformowano rodzinę, że w biurze gestapo w Tczewie należy odebrać rzeczy po zmarłym więźniu tzw. Nachlass. Karton z rzeczami po ojcu odebrała starsza córka Janina. Znajdowały się w nim okulary, zakrwawiona koszula, kalesony oraz bardzo zniszczone spodnie i sweter. Karton ten przechowywany niczym relikwie przez rodzinę Jana Grzankowskiego, spłonął w czasie pożaru domu mieszkalnego wznieconego w czasie walk o Tczew 10.03.1945r.
Podejrzewam, ze to właśnie ob. Grzankowska była córką Jana
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#9

Post autor: LukaszB »

LukaszB pisze:Sprawa grobów żołnierskich powoli się wyjaśnia. PCK ma dokumenty dotyczące ekshumacji Rosjan, wiec prawdopodobnie wszystkie ciał znajdują się w zbiorowej mogile na 30go stycznia. Sprawa Polaków też jest na dobrej drodze do wyjaśnienia. Według dokumentu zamieszczonego przez be - good mamy do czynienia z 5 mogiłami:
1. 2 nieznanych żołnierzy
2. 4 żołnierzy (Brozka Jan, Stefan Antoni Olszewski i dwóch nieznanych)
3. 3 żołnierze (Brunon Kreja, Klassa J, Abraham Kamiński)
4. 13 nieznanych żołnierzy
5. 1 cywil
Razem mamy 22 żołnierzy i cywila
Na Nowym Cmentarzu mamy grób zbiorowy na którym znajdujemy tablicę z 2 nazwiskami i 6 nieznanych oraz dodaną tablicę z 13 nazwiskami, wśród których są wymienieni również żołnierze z mogił nr 2 i 3. Nieco dalej mamy kolejny grób żołnierski z 3 nazwiskami 1 nieznanym, który powstał w latach 60tych. Szczątki żołnierzy zostały odkryte podczas prac na drodze E75 i, jak słyszałem, pierwotnie władze lokalne nie chciały się nimi zajmować. Dopiero interwencja jednej z matek poległego wywalczyła godny pochówek dla syna i innych. Jeżeli nadążacie to podsumowuję:
- na nowym cmentarzu mamy mogiłę 25 żołnierzy LUB 19 ( w przypadku gdyby 6 nieznanych żołnierzy było wymienionych na nowej tablicy).
- mogiły numer 2 i 3 zostały odkryte i szczątki przeniesienione
Dużą pomocą byłaby wiedza gdzie zostali pochowani żołnierze polegli nad Wisłą i w koszarach oraz kiedy została dodana tablica z 13 nazwiskami.
Na wystawie Tczew pod okupacją niemiecką jest lista poległych obrońców Tczewa, która wymienia poległych 24 żołnierzy. Wkradł się błąd bo ppor Juchtman zginął 22 września pod Łomiankami, co nie zmienia faktu, że liczby z cmentarza się nie zgadzają...
Załączniki
żół.jpg
żół.jpg (528.21 KiB) Przejrzano 2228 razy
żół.jpg
żół.jpg (528.21 KiB) Przejrzano 2228 razy
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Michał
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 395
Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 19 razy
Kontakt:

Re: Pochówki polskich żołnierzy Września'39

#10

Post autor: Michał »

Niestety to raczej brak dokładności. Drugi przykład - płk. Koczorowski. Szkoda, że przy tej okazji autor wystawy i książki nie pokusił się o zweryfikowanie wątpliwości podawanych w tej materii w ostatnim czasie: choćby tu na tej stronie, czy w ostatnich "Tekach Kociewskich". A być może gdzieś tam IPN-owcy mają jakieś nowe ustalenia w tej materii.

Tutaj mamy po prostu powieloną listę ułożoną bodajże jeszcze przez Milewskiego. Mam nadzieję, że mój apel z promocji o głębsze pochylenie się tematem wojny w Tczewie będzie miał odzew. :-)
ODPOWIEDZ