Forum Dawnego Tczewa

Jak to bywa pracy wiele, a robotników mało. No i żaden ze mnie germanista. Tym bardziej, że to co piszą językoznawcy, nawet po polsku jest trudno zrozumiałe.

Może jak znajdę chwilę się w to wgryzę, ale to raczej dłuższa historia.

Niemniej polecam lekturze ów artykuł profesora Stanisława Rosponda z "Języka polskiego", mimo dominującej w nim "antyniemieckiej maniery", jest tam kapitalny zestaw zapisków nazwy Tczewa z XIII w. Profesor też jest za pierwotnością "trs" i doszukuje się bagien. Warto samemu najpierw przejrzeć te zapisy i dopiero potem szukać wyjaśnień w różnych opracowaniach.

Szukając tekstów, zwracaj uwagę, na czym buduje się w nich różnorakie teorie na co się one powołują, bo szkoda Twojej pracy. W tym nr. 2 autor po prostu przytacza w przypadku Tczewa znane nam już "odkrycie" Gerulisa. Widać w Sofii ostało się jakimś cudem jedynie to dzieło, choć źle o autorze świadczy, że nie dotarł do tekstów choćby F. Lorentza szeroko publikowanych przecież w ważnych, europejskich periodykach slawistycznych.

Pozdrawiam

Potrzebna pomoc germanisty Zostały do przetłumaczenia trzy rzeczy:

1. "Die preuß. Namen Dirse, Dirsune, Dersko L. 46 werden
wohl mit Recht zu pr. dirsa- {dyrsos gyntos fromme Männer)
eigentl. 'tapfer', lit. drqsüs dreist usw. (s. Abi. 324) gestellt. "
źródło: http://home.us.archive.org/stream/indog ... t_djvu.txt" onclick="window.open(this.href);return false;

" Die preußischen Namen Dirse, Dirsune, Dersko L. 46 werden
wohl mit Recht zu preusisch dirsa- {dyrsos gyntos fromme Männer)
eigentlich "tapfer",litauisch drqsüs dreist und so weiter (siehe Abbildung 324) gestellt."
źródło: http://home.us.archive.org/stream/indog ... t_djvu.txt" onclick="window.open(this.href);return false;


"Pruskie nazwy Dirse,Dirsune,Dersko L. 46 zostają słusznie związane z pruskim dirsa-{dyrsos gyntos "pobożni mężczyźni")
właściwie " dzielny,odważny", po litewsku "drqsüs" śmiały,zuchwały i tak dalej (patrz ilustracja 324)

D.W.

Znalazłem na mapie z 1799 r nazwę Tczewa jako TOZEW lub TOZEWO. Dołączam wycinki mapy

Czasem/często ludzie domontowują swoje tezy do ich bieżących potrzeb - quasijęzykoznawcze wyjaśnienie nazwy naszego miasta pisane
niejasną do końca (dla nas dziś) polszczyzną (cyt.: "ile że ongiś...") :

Dziś w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu moją uwagę przykuła mapa Polski z 1561 roku ...oczywiście moje oczy skierowały się na pomorze w poszukiwaniu Tczewa. Masze miasto zostało nazwane tu "Dersau" - tej nazwy jeszcze w temacie nie widziałem.

Pokazany przez Ciebie zapis to właściwie "Derßau" (Derschau).

Na mapie Kaspara Hennebergera z: Christoph Hartknoch: Alt- und Neues Preußen, (Frankfurt, Lipsk 1684r.) przedstawiającej Dawne Prusy około 1200 roku, zapisano nazwę "Zurßau"

Ciekawa wariacja na temat nazwy miasta znalazła się w komentarzach do kronik Długosza. Na jej kartach pojawia się postać kasztelana Tczewa Pakosława, a w przypisie znajdujemy wyjaśnienie:

W dyplomie kruszwickim są wymienieni dwaj Pakosłowowie, starszy i młodszy oraz comes Dirsyoy (Dzierżykraj). Długosz zrobił z nich trzech jedną osobę (Pacoslaus comes Derszoviensis). Imię Dzierżykraj utożsamił z nazwą miejscową Tczew (Dirsovia)

tomek15 pisze:... Opracowanie nazewnictwa miasta Tczewa - Dirschau zostało sprawdzone i rozszerzone w oparciu o materiały źródłowe którymi nie dysponował lub nie wziął pod uwagę Rudnicki. Nikt inny jak Rudnicki kwalifikował nazwę miasta według teorii, ze nazewnictwo miasta na literę "t" to Polska nazwa natomiast na literę "d" niemiecka. Geneologia nazewnictwa miasta Tczewa została ujęta w dziesiątym tomie wspomnianej publikacji. Wspomniane prze zemnie opracowanie rozszerza oraz w części podważa TEORIE Rudnickiego który jako pierwszy podjął się opracowania genologii nazewnictwa miasta Tczewa.

O rozprawie Rudnickiego wzmiankowała niegdyś prasa: Tu natomiast coś ze słownika opracowanego przez J. Haliczera: n. - nazwa


Kiedyś, be-good zamieścił w tym wątku notkę o prowokacji w temacie nazewnictwa naszego miasta:


Zapodam troszeczkę inną wersję tego wydarzenia: Kolejna prowokacja, tym razem w 1935 r. "My lubimy się popisywać znajomością obcych języków..." - co racja, to racja...

Ktoś się ucieszy
W książce Tczew 1627 http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 141#p56141 pojawiła się ciekawa forma nazwy naszego miasta. Autor cytuje fragment "Dariusz albo summa spraw i dzieł wojska kwarcianego w Prusiech" "(...) wojsku z pola uchodzić kazał i do Cezowa się powrócił musiał"