Historia nazwy miasta

Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
Awatar użytkownika

Michał
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 395
Rejestracja: 4 lut 2011, o 15:33
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 19 razy
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#21

Post autor: Michał »

Jak to bywa pracy wiele, a robotników mało. No i żaden ze mnie germanista. Tym bardziej, że to co piszą językoznawcy, nawet po polsku jest trudno zrozumiałe. :lol:

Może jak znajdę chwilę się w to wgryzę, ale to raczej dłuższa historia.

Niemniej polecam lekturze ów artykuł profesora Stanisława Rosponda z "Języka polskiego", mimo dominującej w nim "antyniemieckiej maniery", jest tam kapitalny zestaw zapisków nazwy Tczewa z XIII w. Profesor też jest za pierwotnością "trs" i doszukuje się bagien. Warto samemu najpierw przejrzeć te zapisy i dopiero potem szukać wyjaśnień w różnych opracowaniach.

Szukając tekstów, zwracaj uwagę, na czym buduje się w nich różnorakie teorie na co się one powołują, bo szkoda Twojej pracy. W tym nr. 2 autor po prostu przytacza w przypadku Tczewa znane nam już "odkrycie" Gerulisa. Widać w Sofii ostało się jakimś cudem jedynie to dzieło, choć źle o autorze świadczy, że nie dotarł do tekstów choćby F. Lorentza szeroko publikowanych przecież w ważnych, europejskich periodykach slawistycznych.

Pozdrawiam
Awatar użytkownika

Ramses74
Ambasador
Ambasador
Obywatel
Obywatel
Reakcje:
Posty: 829
Rejestracja: 26 lut 2011, o 13:56
Lokalizacja: Tczew/Marl
Podziękował;: 5 razy
Otrzymał podziękowań: 41 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#22

Post autor: Ramses74 »

Potrzebna pomoc germanisty :) Zostały do przetłumaczenia trzy rzeczy:

1. "Die preuß. Namen Dirse, Dirsune, Dersko L. 46 werden
wohl mit Recht zu pr. dirsa- {dyrsos gyntos fromme Männer)
eigentl. 'tapfer', lit. drqsüs dreist usw. (s. Abi. 324) gestellt. "
źródło: http://home.us.archive.org/stream/indog ... t_djvu.txt" onclick="window.open(this.href);return false;

" Die preußischen Namen Dirse, Dirsune, Dersko L. 46 werden
wohl mit Recht zu preusisch dirsa- {dyrsos gyntos fromme Männer)
eigentlich "tapfer",litauisch drqsüs dreist und so weiter (siehe Abbildung 324) gestellt."

źródło: http://home.us.archive.org/stream/indog ... t_djvu.txt" onclick="window.open(this.href);return false;


"Pruskie nazwy Dirse,Dirsune,Dersko L. 46 zostają słusznie związane z pruskim dirsa-{dyrsos gyntos "pobożni mężczyźni")
właściwie " dzielny,odważny", po litewsku "drqsüs" śmiały,zuchwały i tak dalej (patrz ilustracja 324)


D.W. :)
Prawo dżungli,najsilniejszy i najszybszy wygrywa.

kmbmar
Przybysz
Przybysz
Reakcje:
Posty: 12
Rejestracja: 15 lip 2011, o 16:17
Podziękował;: 1 raz
Otrzymał podziękowań: 1 raz
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#23

Post autor: kmbmar »

Znalazłem na mapie z 1799 r nazwę Tczewa jako TOZEW lub TOZEWO. Dołączam wycinki mapy
Załączniki
Tytuł1.jpg
Tytuł1.jpg (600.69 KiB) Przejrzano 2105 razy
Tytuł1.jpg
Tytuł1.jpg (600.69 KiB) Przejrzano 2105 razy
Tozew_o.jpg
Tozew_o.jpg (565.9 KiB) Przejrzano 2105 razy
Tozew_o.jpg
Tozew_o.jpg (565.9 KiB) Przejrzano 2105 razy
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#24

Post autor: be-good »

Czasem/często ludzie domontowują swoje tezy do ich bieżących potrzeb - quasijęzykoznawcze wyjaśnienie nazwy naszego miasta pisane
niejasną do końca (dla nas dziś) polszczyzną (cyt.: "ile że ongiś...") :) :
Załączniki
Ilustrowany Kuryer Codzienny 25 06 1928.JPG
Ilustrowany Kuryer Codzienny 25 06 1928.JPG (213.19 KiB) Przejrzano 2086 razy
Ilustrowany Kuryer Codzienny 25 06 1928.JPG
Ilustrowany Kuryer Codzienny 25 06 1928.JPG (213.19 KiB) Przejrzano 2086 razy
Awatar użytkownika

zet48
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4415
Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 22 razy
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#25

Post autor: zet48 »

Dziś w Domu Mikołaja Kopernika w Toruniu moją uwagę przykuła mapa Polski z 1561 roku ...oczywiście moje oczy skierowały się na pomorze w poszukiwaniu Tczewa. Masze miasto zostało nazwane tu "Dersau" - tej nazwy jeszcze w temacie nie widziałem.
Załączniki
DSC_1991.JPG
DSC_1991.JPG (360.27 KiB) Przejrzano 2053 razy
DSC_1991.JPG
DSC_1991.JPG (360.27 KiB) Przejrzano 2053 razy
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#26

Post autor: be-good »

Pokazany przez Ciebie zapis to właściwie "Derßau" (Derschau).
Awatar użytkownika

zet48
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4415
Rejestracja: 30 sty 2011, o 19:05
Lokalizacja: Tczew / Gdańsk
Podziękował;: 0
Otrzymał podziękowań: 22 razy
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#27

Post autor: zet48 »

Na mapie Kaspara Hennebergera z: Christoph Hartknoch: Alt- und Neues Preußen, (Frankfurt, Lipsk 1684r.) przedstawiającej Dawne Prusy około 1200 roku, zapisano nazwę "Zurßau"
Załączniki
DSC_9775.jpg
DSC_9775.jpg (284.28 KiB) Przejrzano 2025 razy
DSC_9775.jpg
DSC_9775.jpg (284.28 KiB) Przejrzano 2025 razy
"Od dziś dzień , do końca świata w ludzkiej będziem pamięci, My wybrani - Kompania Braci, Kto dziś wespół ze mną krew przeleje ten mi Bratem"
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#28

Post autor: LukaszB »

Ciekawa wariacja na temat nazwy miasta znalazła się w komentarzach do kronik Długosza. Na jej kartach pojawia się postać kasztelana Tczewa Pakosława, a w przypisie znajdujemy wyjaśnienie:

W dyplomie kruszwickim są wymienieni dwaj Pakosłowowie, starszy i młodszy oraz comes Dirsyoy (Dzierżykraj). Długosz zrobił z nich trzech jedną osobę (Pacoslaus comes Derszoviensis). Imię Dzierżykraj utożsamił z nazwą miejscową Tczew (Dirsovia)

"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Jadzia
Moderator
Moderator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4184
Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
Podziękował;: 300 razy
Otrzymał podziękowań: 290 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#29

Post autor: Jadzia »

tomek15 pisze:... Opracowanie nazewnictwa miasta Tczewa - Dirschau zostało sprawdzone i rozszerzone w oparciu o materiały źródłowe którymi nie dysponował lub nie wziął pod uwagę Rudnicki. Nikt inny jak Rudnicki kwalifikował nazwę miasta według teorii, ze nazewnictwo miasta na literę "t" to Polska nazwa natomiast na literę "d" niemiecka. Geneologia nazewnictwa miasta Tczewa została ujęta w dziesiątym tomie wspomnianej publikacji. Wspomniane prze zemnie opracowanie rozszerza oraz w części podważa TEORIE Rudnickiego który jako pierwszy podjął się opracowania genologii nazewnictwa miasta Tczewa.
O rozprawie Rudnickiego wzmiankowała niegdyś prasa:
Rozwój, 03.09.1925 r..jpg
Rozwój, 03.09.1925 r..jpg (145.07 KiB) Przejrzano 1986 razy
Rozwój, 03.09.1925 r..jpg
Rozwój, 03.09.1925 r..jpg (145.07 KiB) Przejrzano 1986 razy
Tu natomiast coś ze słownika opracowanego przez J. Haliczera:
Słownik Geograficzny, Józef Haliczer - 1933 r..jpg
Słownik Geograficzny, Józef Haliczer - 1933 r..jpg (108.58 KiB) Przejrzano 1986 razy
Słownik Geograficzny, Józef Haliczer - 1933 r..jpg
Słownik Geograficzny, Józef Haliczer - 1933 r..jpg (108.58 KiB) Przejrzano 1986 razy
n. - nazwa


Kiedyś, be-good zamieścił w tym wątku notkę o prowokacji w temacie nazewnictwa naszego miasta:
Obrazek

Zapodam troszeczkę inną wersję tego wydarzenia:
Polonia, 17.11.1933 r..jpg
Polonia, 17.11.1933 r..jpg (118.97 KiB) Przejrzano 1986 razy
Polonia, 17.11.1933 r..jpg
Polonia, 17.11.1933 r..jpg (118.97 KiB) Przejrzano 1986 razy
Kolejna prowokacja, tym razem w 1935 r.
Orędownik, 01.08.1935 r..jpg
Orędownik, 01.08.1935 r..jpg (82.4 KiB) Przejrzano 1986 razy
Orędownik, 01.08.1935 r..jpg
Orędownik, 01.08.1935 r..jpg (82.4 KiB) Przejrzano 1986 razy
"My lubimy się popisywać znajomością obcych języków..." - co racja, to racja...
Awatar użytkownika

LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Historia nazwy miasta

#30

Post autor: LukaszB »

Ktoś się ucieszy :lol:
W książce Tczew 1627 http://www.dawnytczew.pl/forum/viewtopi ... 141#p56141 pojawiła się ciekawa forma nazwy naszego miasta. Autor cytuje fragment "Dariusz albo summa spraw i dzieł wojska kwarcianego w Prusiech" "(...) wojsku z pola uchodzić kazał i do Cezowa się powrócił musiał"
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
ODPOWIEDZ