Os. Witosa (Górki)

Regulamin forum
1. Treści i załączniki umieszczane w postach mogą być użyte w działalności Dawnego Tczewa przy zachowaniu dbałości o dane wrażliwe.
Awatar użytkownika

Cez
Budnik
Budnik
Reakcje:
Posty: 490
Rejestracja: 8 sie 2012, o 21:11
Lokalizacja: Tczew Suchostrzygi
Podziękował;: 23 razy
Otrzymał podziękowań: 95 razy
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#11

Post autor: Cez »

Chyba będę pierwszy, który spisał historię os. Górki ;)

Na samym wstępnie pytania, na które może ktoś zna odpowiedz?
- Od kiedy istniał poligon wojskowy za Górkami?
- Kiedy powstała część Górek z ul. Biskupa Dominika? Na początku XXI wieku czy jeszcze w latach 90-tych?
- Dokładnie w którym roku zaczęto budować bloki osiedla Zacisze i Solaris?

A teraz jedziemy:

- Nazwa Górek

- Górki, czyli polska nazwa topograficzna.
- Georgenthal, czyli nazwa niemiecka. George (niemiecki Jerzy) + Tal (po niemiecku dolina) = Dolina Jerzego. Jeśli nazwa nie pochodzi od imienia George, to może od niemieckiego słowa Gorge (wąwóz).

Najbardziej prawdopodobne wydają mi się dwie hipotezy tłumaczące fonetyczne podobieństwo obu nazw:

1) Załóżmy, że pierwotna była nazwa niemiecka. Niemcy nazwali ten rejon Doliną Jerzego i Polacy słysząc to niemieckie „Georgen-cośtam” mieli skojarzenia z górkami, bo tak to fonetycznie w j. polskim brzmi. A że to akurat teren pagórkowaty to pasowało.

2) Załóżmy, że pierwotna była nazwa polska, co wydaje mi się bardziej prawdopodobne. Polacy od dawien dawna mogli ten teren nazywać „górkami” i Niemcy słysząc takie polskie słowo zniemczyli to na Georgen i dodali swoją końcówkę, co w gruncie rzeczy często robili w przypadku innych nazw.

Zatem wszystko będzie jasne, gdy uda się ustalić, która nazwa była pierwotna. Wydaje mi się, ze polska, bo te górki od zawsze były górkami, a żadnego Jerzego/George’a chyba nie udało się w historii Tczewa odnaleźć w tym okresie ;) Ani powodu, dla którego ktoś miałby w ten sposób na naszym terenie honorować św. Jerzego.

- Kalendarium

(Informacje z gwiazdką * pochodzą od żyjących świadków. Niewykluczone, że niektóre z tych informacji są błędne. W razie czego proszę o poprawienie.)


- Od średniowiecza przez teren Górek przebiegał historyczny trakt z centrum Tczewa do Śliwin.
- W 1907 r. powstała jednotorowa łącznica kolejowa obecnie zwana Zajączkowo-Górki, która odcięła przyszłe Górki od wschodniej części miasta.
- W 1928 r. powstaje drugi tor na łącznicy Zajączkowo-Górki.
- * Przed II wojną światową (możliwe nawet, że już na początku XX wieku) Niemiec Herbert Baumeier, dzięki swojej fizjonomii zwany przez Polaków żartobliwie „Garbuskiem”, dysponował ziemią o wielkości 3000 hektarów, rozciągającą się od dzisiejszych Górek z Zaciszem włącznie aż po Bałdowo. Jego majątek na terenie Górek znajdował się nie w miejscu obecnego osiedla z domkami jednorodzinnymi, a pomiędzy dużym stawem a ul. 30 Stycznia – to najstarszy, rdzenny teren Górek/Georgenthal. Be-good to oznaczył tutaj >> viewtopic.php?p=51728#p51728
- * Gdy pod koniec II wojny światowej na nasz teren wkroczyli Rosjanie, „Garbusek” uciekł do Słupska i słuch po nim zaginął.
- W czasie II wojny światowej Niemcy tworzą plan „obwodnicy Tczewa”, czyli dzisiejszej DK91, która przecina i bezpowrotnie wymazuje z map historyczny trakt w kierunku Śliwin. Droga ta odcina także teren dzisiejszych Górek od reszty miasta.
- * W trakcie wojny Niemcy mieli wg świadków wybudować odcinek DK91 od Malinowa do Shella, reszty nie dokończyli. Droga była betonowa, jednak nie z płyt, tylko ciągła, budowana przy pomocy szalunków. Kiedy później w latach 1949-55 Polacy dokańczali południowy odcinek (od Shella do Czarlina), również wykonali to w tej samej technice.
- * W epoce PRL dawne gospodarstwo Baumeiera zostało przemienione w PGR/Kołhoz.
- * W 1955 r. zaczyna powstawać przyszłe osiedle Górki, które nazwę wtórnie przejęło po majątku Górki/Georgenthal znajdującym się po drugiej strony DK91. Miasto wydaje zgodę na budowę pierwszych 13 gospodarstw przy dzisiejszej ul. Głowackiego. Pierwsi lokatorzy tych domów mieli przy nich stajnie, hodowali zwierzęta, były też stawy, a mieszkańcy wykopywali torf.
- * W 1957 r. zakończono budowę ul. Głowackiego.
- * Od samego początku istnienia osiedla mieszkańcom dawał się we znaki poligon wojskowy. Zdarzało się, że z okien wypadały szyby, a także znajdowano niewybuchy. Mieszkańcy otrzymywali za wybite szyby odszkodowania.
- Górki się rozbudowują, w pierwszej kolejności do lat 80-tych powstają Górki I, czyli domy jednorodzinne od ul. Głowackiego w kierunku północnym do ul. Norwida.
- W czasach PRL powstają Górki Przemysłowe wzdłuż ul. 30 Stycznia.
- * W latach 60-tych tczewski radny Piotr Barcikowski z partii PSL proponuje nadać nowemu osiedlu nazwę im. Wincentego Witosa, na cześć trzykrotnego premiera Polski.
- * W latach 70-tych na obecnej DK91 (nazywanej wówczas szosą lub autostradą) wylano asfalt.
- W 1974 r. osiedle Witosa zostaje oficjalnie zarejestrowane przez Urząd Miejski jako część miasta. Nazwa tego osiedla na oficjalne zatwierdzenie jeszcze trochę musi poczekać.
- * W latach 80-tych do Górek docierają miejskie autobusy.
- Od lat 80-tych rozbudowują się Górki II, czyli domy na północ od ul. Norwida.
- „Parafia pod wezwaniem Świętego Franciszka z Asyżu w Tczewie została erygowana dekretem biskupa chełmińskiego Mariana Przykuckiego 13 grudnia 1987 roku. Wydzielona została z macierzystej parafii pw. Podwyższenia Św. Krzyża. Terytorialnie obejmuje osiedle „Witosa” popularnie zwane Górki oraz część wsi Czarlin do drogi krajowej nr 22. Pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii został mianowany ksiądz Jan Buk.” (cytat ze strony parafii)
- W 1987 r. Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie oficjalnego nadania nazwy osiedlu im. Wincentego Witosa.
- „Budowę kościoła rozpoczęto w 1991 roku. Projekt koncepcyjny i architektoniczno-konstrukcyjny nowej świątyni opracowali mgr inż. arch. Joanna Tucka, mgr inż. arch. Jerzy Gogołkiwicz oraz inż. Jan Korda.” (cytat ze strony parafii)
- „Wielkim przeżyciem dla parafii było wmurowanie kamienia węgielnego, który przywieźli uczestnicy pielgrzymki do Asyżu. Aktu wmurowania kamienia dokonał Biskup Diecezjalny Jan Bernard Szlaga w uroczystość odpustową 4 października 1992 roku.” (cytat ze strony parafii)
- „W 1997 roku wykonano dach i zaczęto wewnątrz powstającego kościoła odprawiać msze święte.” (cytat ze strony parafii)
- * Górki zostają do końca skanalizowane w drugiej połowie lat 90-tych.
- W latach 90-tych pojawia się chodnik łączący osiedle Górki z ul. 30 Stycznia.
- „Z okazji pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II w naszej diecezji, w roku 1999 wybudowano wieżę przy kościele. Pamiątkową tablicę pobłogosławił osobiście Papież w trakcie pobytu w Pelplinie.” (cytat ze strony parafii)
- Od 1999 r. rozpoczyna się zagospodarowywanie zielonego skweru na Górkach I.
- „W 2004 roku na wieży zawieszono 3 dzwony: Chrystus Miłosierny, Święty Franciszek i Święty Jan Chrzciciel.” (cytat ze strony parafii)
- 15 maja 2010 r. odbyła się uroczystość nadania imienia "Skwer 750-lecia Miasta Tczewa" terenom rekreacyjnym przy ulicy Broniewskiego. Odsłonięto pamiątkowy kamień z logo Tczewa, herbem miasta i nazwą osiedla, rzeźby: Wincentego Witosa, Sambora II, Cypriana K. Norwida.
- W 2011 r. Tczew opuszcza 16. Tczewski Batalion Saperów. Na poligonie za Górkami złomiarze doszczętnie rozbierają wojskowe obiekty.
- W 2013 r. na Skwerze 750-lecia Miasta Tczewa pojawia się woliera dla ptaków.
- 24 maja 2014 r. na Skwerze odbyła się majówka z okazji 40-lecia osiedla Witosa.
- Latem 2014 r. rozpoczyna się remont DK91, także na wysokości os. Witosa.
- W pierwszej dekadzie XXI wieku na południe od ul. Głowackiego powstają małe osiedla: Zacisze i Solaris (nazwy nieoficjalne, deweloperskie). Miasto ustala miejscowy plan zagospodarowania dla dużego terenu potocznie zwanego Górkami Południowymi - na południe od ul. Głowackiego do południowej granicy miasta oraz na zachód od DK91 aż do zachodniej granicy miasta. Ratusz wyznacza nowe ulice i działki.

- Potencjalna przyszłość

- Dzięki remontowi DK91 powstanie chodnik oraz ścieżka rowerowa, która zakończy etap izolacji os. Górki od reszty miasta.
- Docelowo osiedle zwane Górkami Południowymi prawdopodobnie będzie się nazywało Zaciszem. To historyczna nazwa zabudowań, które znajdują się na zachód od Górek, na przedłużeniu ul. Głowackiego w kierunku Śliwin.
- Od lat mówi się o potrzebie budowy szkoły podstawowej na os. Górki oraz o dodatkowym wiadukcie przerzuconym nad łącznicą kolejową. Póki co na mówieniu o tych potrzebach się kończy.
- W planach jest budowa ul. „Nowogłowackiego”, która będzie częścią południowej obwodnicy miasta, łączącej Górki z ul. 30 Stycznia i ul. Bałdowską oraz z planowanym osiedlem Jabłoniowe Wzgórze.
- W planach jest budowa ul. Poligonowej, która połączy ul. Rokicką z DK91, na północ od Górek, tuż przy łącznicy kolejowej.
- Pomiędzy lasem a os. Witosa prawdopodobnie w przyszłości powstanie dodatkowe osiedle mieszkaniowo-usługowe. Wstępnie proponowana nazwa to os. Leśne.
- Las, który niegdyś należał do wojska, docelowo ma stać się Lasem Miejskim, w którym pojawią się typowe dla parków atrakcje.
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#12

Post autor: LukaszB »

Cez pisze:- Nazwa Górek

- Georgenthal, czyli nazwa niemiecka. George (niemiecki Jerzy) + Tal (po niemiecku dolina) = Dolina Jerzego. Jeśli nazwa nie pochodzi od imienia George, to może od niemieckiego słowa Gorge (wąwóz).

Zatem wszystko będzie jasne, gdy uda się ustalić, która nazwa była pierwotna. Wydaje mi się, ze polska, bo te górki od zawsze były górkami, a żadnego Jerzego/George’a chyba nie udało się w historii Tczewa odnaleźć w tym okresie ;) Ani powodu, dla którego ktoś miałby w ten sposób na naszym terenie honorować św. Jerzego.
Ależ nazwa św. Jerzego występuje w Tczewie od czasów krzyżackich viewtopic.php?p=555#p555. Gmina Georgenthal w Turyngii została nazwana tak od klasztoru św. Jerzego, do którego prawie w całości należała. Podobnie mogło być u nas, kaplica i szpital posiadały ziemię dające im utrzymanie. Śliwiny należały do miasta, a górki znajdują się po sąsiedzku więc mielibysmy do czynienia z ciągłością terenów uprawnych.
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#13

Post autor: LukaszB »

Józef Milewski w "Pamięci Kociewiaków. Ofiar represji NKWD w latach 1939-1956" opisując sylwetkę por. kaw. rez Czesław Teodor Waligóra napisał: "Był dzierżawcą, a potem właścicielem jednej trzeciej ponad 200 hektarowej domeny Górki koło Tczewa, nabytej w 1929 r. Dzierżawił majątek Małżewo-Małżewko pod Tczewem, (...) od 1932 był prezesem "dworskiej" Straży Pożarnej (Małżewo-Małżewko)"
Domena Górki ... ktoś ma jakąś teorię?
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

be-good
Koordynator
Koordynator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4761
Rejestracja: 2 lut 2011, o 20:15
Znajomość języków obcych: English, Deutsch, Pусский
Lokalizacja: Najpierw Czyżykowo, potem Bajkowe, obecnie Górki, za jakiś czas - Rokitki :( ...
Podziękował;: 191 razy
Otrzymał podziękowań: 145 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#14

Post autor: be-good »

LukaszB pisze:Domena Górki ... ktoś ma jakąś teorię?
Ale to już było... :) : viewtopic.php?p=51721#p51721
Pielgrzym 17 02 1927.jpg
Pielgrzym 17 02 1927.jpg (99.34 KiB) Przejrzano 3151 razy
Pielgrzym 17 02 1927.jpg
Pielgrzym 17 02 1927.jpg (99.34 KiB) Przejrzano 3151 razy
Dziś w tym stawie pływają dziesiątki kaczek i wodnych szczurów, byli my tam, wiesz - rozumiesz :kamil ...
Awatar użytkownika

Autor Tematu
LukaszB
Burmistrz
Burmistrz
Reakcje:
Posty: 7995
Rejestracja: 21 sty 2011, o 17:54
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 683 razy
Otrzymał podziękowań: 562 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#15

Post autor: LukaszB »

Jo, ale staw nie ma 200 hektarów. Skoro "Garbusek" miał tyle ziemi to czy domena Górki to nie tereny na północny wschód w stronę Małżewka?
EDYCJA
Może tak Milewski rozszyfrował słowo D. z map, jako Domena zamiast Dwór?
zet48 pisze:To na 100 % "Dwór" Na mapie (Wojskowego Instytutu Geograficznego) z 1935 roku w legendzie mamy wyjaśnienie. :ok
"Nasze czyny mogą jednakowoż przetrwać długo, o ile otrzymają potwierdzenie poprzez słowa świadków lub uratują pamięć dzięki spisaniu" Sambor II
Awatar użytkownika

zunia
Obywatel
Obywatel
Reakcje:
Posty: 625
Rejestracja: 16 mar 2011, o 20:55
Lokalizacja: Tczew:Bajkowe
Podziękował;: 63 razy
Otrzymał podziękowań: 163 razy
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#16

Post autor: zunia »

Kim był Herbert Baumeier? Nie mogę znaleźć na jego temat żadnych informacji :( Według źródeł, do których dotarłam, właścicielami Georgenthal - Górek byli: Friedr. Focking, Eduard Enss (Enhs, Enß), Łubieński i przed wojną Czesław Waligóra.
Tereny sięgały po ulice Wybickiego i Bałdowską . „(… ) pan Zimecki na nowej ulicy Wybickiego pod numerem 24 wykańcza górę (…) Place nowych osiedli należały kiedyś do hrabianki Izabeli Łubieńskiej( …) pan Pieczewski z Rokitk buduje dom czynszowy, niedaleko, bo na samym końcu ulicy Bałdowskiej. Plac ten Pieczewski kupił od Waligóry(…)”(Łajming s.117)

Z postu viewtopic.php?p=52001#p52001 wiemy, że właścicielem Górek do 1922 r. (śmierć w wypadku samochodowym był hrabia (?) Łubieński. Majątek odziedziczyła jego córka Izabela, która wychowywała się u stryja Zenona Łubieńskiego – inżyniera chemika. Majątek w 1929 r. liczył 351 ha.
To na terenie Górek odbył się pokaz traktorów:
Gorki_pokaz traktorow.jpg
Gorki_pokaz traktorow.jpg (122.01 KiB) Przejrzano 3123 razy
Gorki_pokaz traktorow.jpg
Gorki_pokaz traktorow.jpg (122.01 KiB) Przejrzano 3123 razy
Zenon Łubieński, będąc w radzie opiekuńczej razem z Waligórą, ok. 1930 r. sprzedał Górki Waligórze (info z książki ”Mój dom” A. Łajming)

Czesław Teodor Waligóra - były powstaniec wielkopolski, porucznik rezerwy 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Początkowo mieszkał w majątku Żegrowo ( niedaleko Śmigla Wielkopolskiego). Później kupił „ (…) niewielki majątek Górki pod Tczewem i przeniósł się tam . Aż do wojny Górki i Żegrowo były jego własnością. W końcu osiadł w dużym, dzierżawionym (domena) majątku Małżewko, leżącym 11 km na zachód od Tczewa. Organizował spółdzielczość mleczarską na Pomorzu. Był świetnym gospodarzem. Dwór w Małżewku otaczał duże, wzorowo utrzymany park, ze znajdującymi się w nim stawami i kortem tenisowym.(…)” – tekst z http://www.prusinkiewicz.republika.pl/Pr/kronika.pdf
Cz.Waligóra.jpg
"Rydwan" nr 5
Cz.Waligóra.jpg (20.08 KiB) Przejrzano 3123 razy
"Rydwan" nr 5
"Rydwan" nr 5
Cz.Waligóra.jpg (20.08 KiB) Przejrzano 3123 razy
W 1939 roku Czesław nie został zmobilizowany. Z żoną Zofia i synem Maciejem wyjechał własnym samochodem z zamiarem dotarcia na Wileńszczyznę. 17 września w majątku Zasule u p. Krupskich ( cztery kilometry od granicy ze Związkiem Sowieckim ) został zabrany wraz z innymi mężczyznami przez Rosjan. Podobno początkowo byli przetrzymywani w więzieniu w Stołpcach. Dalsze ich losy nie są znane.

Źródłem informacji o Cz. Waligórze jest artykuł A. Linsenbartha zamieszczony w czasopiśmie :Rydwan” http://www.muzeum-kociewie.gda.pl/aktua ... dwan_5.pdf
Awatar użytkownika

Jadzia
Moderator
Moderator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4184
Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
Podziękował;: 300 razy
Otrzymał podziękowań: 290 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#17

Post autor: Jadzia »

Z najnowszego albumu pana Golickiego ("Album tczewski. Fotografie do 1945 roku", cz. 3):

W XIX wieku w okolicach Tczewa istniało kilka folwarków. Część z nich miała długą, wielowiekową historię. Po I wojnie światowej ich właścicielami zostali polscy ziemianie lub byli wojskowi zasłużeni w walkach o niepodległość Polski. Właścicielem majątku Górki, leżącego na południowych rubieżach Tczewa, była rodzina Łubieńskich. Jak wspomina Anna Łajming w książce "Mój dom", po śmierci rodziców folwark odziedziczyła nieletnia córka (hrabianka) Izabela Łubieńska. Na początku lat trzydziestych XX wieku majątek nabył Czesław Teodor Waligóra. Na rogu dzisiejszych ulic 30-stycznia i Głowackiego znajdowały się tzw. czworaki folwarczne zamieszkałe przez pracowników majątku. W dole na północ od nich stał dom - dworek użytkowany przez rządcę. Folwarkiem administrował przez 10 lat Piotr Tchórzewski wraz z żoną Heleną. Przyjaciółmi Tchórzewskich i ich częstymi gośćmi byli Mikołaj i Anna Łajmingowie. Gospodarstwo prowadziło głównie produkcję roślinną, ale hodowało także zwierzęta. Na fotografiach obok rządca majątku i jego żona na tle zabudowań gospodarczych i domu - dworku w Górkach.

Górki.jpg
Górki.jpg (373.66 KiB) Przejrzano 3086 razy
Górki.jpg
Górki.jpg (373.66 KiB) Przejrzano 3086 razy
Górki1.jpg
Górki1.jpg (191.38 KiB) Przejrzano 3086 razy
Górki1.jpg
Górki1.jpg (191.38 KiB) Przejrzano 3086 razy
Górki2.jpg
Górki2.jpg (137.9 KiB) Przejrzano 3086 razy
Górki2.jpg
Górki2.jpg (137.9 KiB) Przejrzano 3086 razy
Mógłby ktoś jakimś googlem, czy czymś pokazać w miarę dokładną lokalizację tych czworaków i dworku? Te widoki w załącznikach, to tereny dzisiejszej stacji paliw?
Awatar użytkownika

mieczy
Obywatel
Obywatel
Reakcje:
Posty: 589
Rejestracja: 5 mar 2011, o 12:35
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 221 razy
Otrzymał podziękowań: 101 razy
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#18

Post autor: mieczy »

Czy wiadomo coś o budynkach, które znajdowały się w miejscu zaznaczonym na mapie ?
Czy w tym miejscu jest teraz staw ?
Znalazłem tylko tyle, że Georgenthal nabył handlowiec Georg Focking, ojciec Therese Focking.
Therese Focking - http://www.wikiwand.com/de/Therese_Focking
Załączniki
mapa_(1024_x_768).jpg
mapa_(1024_x_768).jpg (478.42 KiB) Przejrzano 3145 razy
mapa_(1024_x_768).jpg
mapa_(1024_x_768).jpg (478.42 KiB) Przejrzano 3145 razy
Awatar użytkownika

Jadzia
Moderator
Moderator
Pisarz Miejski
Pisarz Miejski
Reakcje:
Posty: 4184
Rejestracja: 30 sty 2011, o 20:23
Podziękował;: 300 razy
Otrzymał podziękowań: 290 razy
Płeć:
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#19

Post autor: Jadzia »

Mieczy, w tych wątkach znajdziesz informacje o Georgenthal:
viewtopic.php?f=126&t=2034
viewtopic.php?p=27744#p27744
viewtopic.php?p=14085#p14085 (i dwa posty poniżej) :)

Mam nadzieję, że chociaż trochę pomogłam :)
Awatar użytkownika

mieczy
Obywatel
Obywatel
Reakcje:
Posty: 589
Rejestracja: 5 mar 2011, o 12:35
Lokalizacja: Tczew
Podziękował;: 221 razy
Otrzymał podziękowań: 101 razy
Kontakt:

Re: Os. Witosa (Górki)

#20

Post autor: mieczy »

Nurtują mnie jeszcze pytania
- co się stało z dworem ( i kiedy) ?
- kiedy i po co powstał staw ?
ODPOWIEDZ